Savaş dönüştürücü bir etkiye sahip. Taraflar politikalarını ve hatta aktörlerini yenilemek zorunda kalabiliyor. Bu yenilikler daha geniş alanlarda da kendisini gösterebilir.
Ukrayna savaşının Avrupa'da ekonomik ve siyasi etkileri devam ediyor. Ancak Rusya'nın hedefi belli Avrupa devletlerini ayrıştırmak ve ABD'ye gelecek tepkileri siyasal zeminde görünür kılmak.
ABD lideri Biden, Kasım 2024 seçimlerine kadar Ukrayna'da mesafe katetmek ve elde edilecek zaferle seçimden galip çıkmak istiyor. Çeşitli engellemeler ve cezalarla karşı karşıya olmasına rağmen Trump'ın kazanma ihtimali daha yüksek. Her iki ismin de Ukrayna meselesine bakışı çok farklı. Biden gidene kadar Rusya'yı sıkıştırmak isteyen kanat hem ABD hem de Avrupa'da etkili bugünlerde.
Alman komutanların skandal ses kaydı gündemden düşmüyor. Moskova bu kayda karşı sesini yükseltirken Ukrayna'yı destekleyen İngiltere'den ve Fransa'dan da çok tepki geldiğini biliyoruz. Almanya'nın bu gayrı ciddi tutumu müttefiklerini de kızdırdı.
Rus yetkililer doğrudan Berlin yönetimini suçlayarak "planlarının deşifre olduğunu" dile getirdiler. Eski Başkan Medvedev, Almanya'nın Rusya'yla savaşa hazırlandığını, asırlık rakipleri olan Almanların yeniden ezeli düşmana dönüştüğünü söyledi.
Rus medyası, Moskova'daki Alman büyükelçinin, Alman subayların Kırım hakkında kamuoyuna duyurulan konuşmasıyla bağlantılı olarak dışişleri bakanlığına çağırıldığını duyurdu.
Birileri Almanya-Rusya ilişkilerini onarılmaz hale getirmek için çalışıyor. Savaş sonrası Batı Almanya'da kurulan düzeni değiştirmek pek de kolay değil. Almanya dev ekonomisiyle dünya üretiminde önemli bir yere sahip, Avrupa Birliği'nin dinamosu ancak hibrit savaş atmosferinde 'bağımsız' değil.
Willy Brandt ve Angela Merkel döneminde doğuya açılan ülkenin çok ileri gittiğinde nerde durması gerektiğini tayin edenler var. Mevcut üçlü koalisyonun kırılganlığı ve ülkedeki medya yapılanması da Alman halkının gözünü perdeliyor.
Tarihsel ilişkiler ve ekonomik bağımlılıklar bakımından Ankara-Berlin ilişkileri son derece önemli. Almanya işte bu kritik dönemde Türkiye'nin denge politikasını dikkatle takip etmeli. Ukrayna savaşının masraflarını Almanya'ya ödetmek isteyenler ortada ama bunun ötesinde yaşanacak krizler Avrupa'yı ateşe atmak olacaktır.
Putin'in üçüncü ülkelerin savaş hattına asker yollamaları halinde nükleer silah kullanabileceklerine dair mesajları Avrupa'da yankılanıyor. Avrupa'nın siyaset üretmek ve diplomasiyi çalıştırmak yerine içine düştüğü durum önümüzdeki dönemde daha çok tartışılacak.
