İslam dünyasında adalet söz konusu olduğu zaman hemen akla gelen ibarelerden biridir adalet mülkün temeli.
Sadece bizde değil, Arap ülkelerindeki çoğu mahkemelerde de levha halinde asılıdır.
İmam Gazali'ye ve İbni Haldun'un söylediğini iddia edenler vardır ancak doğrusu bu söz Hz. Ömer'e aittir. Kisra'nın hazineleri elbiseleri kılıcı ganimet olarak getirildiğinde yaptığı konuşmanın içinde geçen bir cümledir 'Adalet mülkün temeli'.
Mülkten maksat devlettir. Devletin ayakta durabilmesi için adalet temeline oturması gerekir.
8 Ocak 2022 Cumartesi günü (dün) Türk Parlamenterler Birliği İstanbul Şubesinde nezih bir topluluğa hitap eden Adalet Bakanı Abdulhamid Gül bu cümle ile başladı konferansına.
"Hukukun Üstünlüğü ve yargı reformu" konulu konferansında, 'Bütün çalışmalarımızın temelinde milletimizin ihtiyaç ve beklentileri vardır.' diyen Bakan Gül, Cumhuriyetin yüzüncü yılına girerken iki temel politika ile yol haritası oluşturduklarına vurgu yaptı.
Biri Yargı Reformu Strateji Belgesi diğeri ise İnsan Hakları Eylem Planı.
Bakanlık, Yargı Reformu Strateji Belgesinin vizyonunu "Güven veren ve erişilebilir bir adalet sistemi"; İnsan Hakları Eylem Planının vizyonunu da "Özgür birey, güçlü toplum; daha demokratik bir Türkiye" olarak belirlemiş.
Malum yargı kararlarının gecikmesi, zorluğu gibi toplumun şikâyetçi olduğu hususlarda bakanlık 3 hassasiyet belirlemiş.
Hukuk hızlı, kolay ve erişilebilir olsun
1-Zamanında Adalet:
Adaletin en iyisi, en süratli olanıdır. Geç gelen adalet, adalet değildir.
Hakkı sürüncemede bırakan, hak sahibini yıpratan bir sistem, mahkemelere başvurmaktan beklenen güveni sarsabilir.
Dolayısıyla, adaletin süratle tecelli etmesini sağlayacak yollar ve çareler, vatandaşın ihtiyacı ve haklı beklentisidir.
-Bu bağlamda belirlenen süre içinde yargılama 2021 yılı içinde yüzde 86'ya ulaşmıştır.
- Toplam 135 bin dosya Seri Muhakeme ile, 282 bin dosya da Basit Yargılama usulüyle neticelendirilmiştir.
2- Kolaylaştırıcı Hukuk:
Hukuk yük olan değil, yük alan olmalıdır. Zahmet değil, külfet değil, işi kolay kılan olmalıdır.
Kolaylaştırma bağlamında arabuluculuk kurumu oluşturulmuş ve bugüne kadar 1 milyon 750 bin dosya mahkemeye gitmeden arabuluculuk sistemiyle çözüme kavuşturulmuş.
Öte yandan Uzlaştırma yöntemiyle bugüne kadar 1 milyon 116 bin dosya mahkemeye gitmeden problem çözülmüş.
Mesnetsiz iddialara karşı kişi hakları korunarak önemli bir icraata imza atılmış.
Biri hakkında bir şikayet vuku bulunca eskiden hemen bir dosya açılıp numara veriliyor ve ilgili şahıs hakkında polis gidip işyerinde şikayetle ilgili inceleme yapıyor ve kişi töhmet altında kalıyordu. Yeni uygulama ile şikayet ilgili şahsın haberi bile olmadan inceleniyor hakikaten gerçeklik payı varsa dosya açılıyor yoksa soruşturma açılmıyor.
Lekelenmeme Hakkı adı verilen bu yöntemle 502 bin kişi mesnetsiz iddialar karşısında korunmuş.
Havaalanında yurt dışına çıkarken yahut otele kayıt yaptırırken ya da polis kontrolünde polis sizi ifade vermeniz gerekiyor diye durduruyor. Unuttuğunuz yahut gidemediğiniz sıradan bir şahitlik gibi sebeplerle mahkeme sizin celbinize karar veriyor ve siz yurt dışına çıkarken bu kayıt karşınıza çıkıyor.
Bu hususta bakanlık Taahhütle serbest bırakma yöntemiyle hakkında ifade vermeye yönelik yakalama kararı bulunan 18 bin 303 kişi taahhütle serbest bırakılmış ve mağdur edilmemiştir.
Ayrıca Havaalanı Adliyesi uygulaması başlamış ilk adliye İstanbul Havalimanı'nda açılmış ve 10 bin kişiyi ilgilendiren dosyada işlem yapılmış, vatandaşın yurtdışı programı aksamamıştır!
3- Güven veren ve Erişilebilir Adalet:
Adaletin erişilebilir olması, güvenirliğinin temel şartıdır.
Önce erişebileyim ki güveneyim. Samsun'daki Ayşe Teyze de, İstanbul'daki öğrenci de, Hakkâri'deki Mehmet Amca da adalete eşit koşullarda erişebilmelidir.
Adliyeye gittiğinde yeni mağduriyetler yaşamaması için bilhassa yaşlılar, engelliler, çocuklar ve şiddet mağduru kadınlara "mağdur odaklı adalet" bağlamında hizmet verilmektedir.
81 ilde 161 adliyede Adli Destek ve Mağdur Hizmetleri, Adli Görüşme Odası'nın yanı sıra mahkemeye gelemeyecek olanlara 'Evde adalet hizmeti' mottosuyla hizmet veriliyor.
E-duruşma yöntemiyle vatandaşa kolaylık sağlanıyor bu güne kadar 81 ilde 55 bin e-duruşma gerçekleşmiş.
Noterlerin hafta sonunda kapalı olmaları kimi işlemlerin gecikmesine sebep olduğu için Hafta sonu noterlik hizmeti başlatılmış ve bu güne kadar 1 milyon 115 bin işlem yapılmış.
Kimi siyasi davalar ve kimi acemi savcı ve hâkimlerin hataları sebebiyle muhalefetin de yargı üzerinden iktidarı eleştirmesi sebebiyle yargıya olan güven konusunda hak etmediğinin fevkinde bir güvensizlik atfediliyor.
Oysa sadece şu yapılanlar bile vatandaşa hizmet istikametinde hayli mesafe kat edildiğini gösteriyor.
Soru cevap faslıyla bir buçuk saat süren konferansın sonunda Bakan Gül, mevcut anayasanın darbe anayasası olduğu ve toplumsal mutabakat ile mutlaka yeni bir anayasa yapılması gerektiğine işaret ederek dedi ki: "Geçmişte yapılan zulümlere, haksızlıklara tanık olmuş bir kuşak olarak, kim olursa olsun neye inanırsa inansın insan insandır diyoruz.
Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Türkiye'de özgürlüklerin genişletilmesi, statükocu ve vesayetçi anlayışa son verilmesi, milli iradeden başka hiçbir gücün egemen olmaması için çok önemli neticeler ve kazanımlar elde ettik.
Şimdi önümüzde bu mücadeleyi, bu kazanımları anayasal bir güvenceye kavuşturmak gibi bir misyon vardır.
Bugün hep birlikte; memuruyla işçisiyle, genciyle yaşlısıyla, kadınıyla erkeğiyle, Türkiye'de 84 milyon vatandaşımızın, doğusuyla batısıyla, kuzeyiyle güneyiyle evet bu benim anayasam, bu benim hakkımı koruyor geliştiriyor, teminat altına alıyor diye savunacağı bir toplumsal sözleşme ihtiyaçtır.
Bu konuda hepimize büyük sorumluluk düşmektedir.
Hak ve özgürlük çıtasını yükselttik ama bunların anayasal kökünü sağlamlaştırmak zorundayız.(...) Vesayet özlemi içinde olanlara milletin gür sesiyle en güçlü ve kesin cevabı yeni Anayasa ile vereceğiz."
