1982 Anayasasý'nýn kabulünün üzerinden 41 yýl geçti.
Mevcut anayasanýn belki 41 yeri deðiþtirildi, eklemeler çýkartmalar yapýldý, yamalar yamalandý ama çýplak elleriyle tanklarý durduran; ileri teknoloji ürünü insansýz savaþ uçaklarý yapan, son derece sofistike darbe/iþgal giriþimini ters yüz etmeyi baþaran bu millet hala sivil bir anayasaya kavuþamadý!
Ýnanýlmaz deðil mi?
Çeliþik!
Ama gerçek!
Nedenleri ise çeþitli.
Bunu ayrýca konuþmak lazým ama vakit gelmedi mi sizce de?
Cumhuriyetin 100. yýlýnda Türkiye Yüzyýlý'nýn eþiðindeyiz.
Toplumun geniþ kesimlerinin katýlýmýyla yapýlan, devlet-vatandaþ, toplum-birey iliþkisini doðru kurgulayan, özgürlük-güvenlik dengesini iyi kuran ve yeni yüzyýlýn ihtiyaçlarýný karþýlayan bir anayasayý yapacak olgunluða sahibiz aslýnda.
Vakit geldi yani.
Þartlar olgunlaþtý.
Ýktidar ve muhalefet bloklarý sert geçen seçim süreçlerine raðmen Cumhuriyetin ikinci yüzyýlýna yaraþýr bir anayasa için birlikte çalýþma iradesi geliþtirmelidir. Gündelik ihtilaflarýn ötesinde buluþulacak ortak noktalar vardýr mutlaka.
Seçmenin yüzde 87'sinin oyuyla oluþan Türkiye Büyük Millet Meclisi, iradesini temsil ettiði millete sivil anayasa borçludur çünkü.
SÝYASÝ ÝRADE OLUÞUYOR
Cumhurbaþkaný Erdoðan, Azerbaycan dönüþü gazetecilerin sorularýný yanýtlarken TBMM açýlýr açýlmaz anayasa çalýþmalarýna baþlanacaðýný müjdeledi, muhalefete de çaðrý yaptý.
"AK Parti Meclis Grubumuz, parlamentoda grubu olan diðer partilerle görüþmek suretiyle 'gelin sivil anayasayý beraber yapalým' davetimizi iletecek. Kabul ederler, etmezler ama biz kapýlarý çalacaðýz" dedi.
Nitekim AK Parti Grup Baþkaný Abdullah Güler, dün AA'ya verdiði demeçte ekim ayýnýn ilk haftasýyla beraber parti gruplarýný yeni anayasayla ilgili ziyaret edeceklerini duyurdu.
TBMM Baþkaný Numan Kurtulmuþ da bir süredir yeni anayasa vurgusu yapýyor. "Yeni bir anayasa Türkiye'nin borcunun borcudur. Anayasa meselesi fantezi deðil ihtiyaçtýr" dedi. "Partilerin anayasasý olmaz, milletin anayasasý olur" vurgusu önemliydi.
MHP'den gelen açýklamalar da bu yönde. Türkiye için yeni anayasa vaktinin geldiðini söylüyorlar.
MHP, Devlet Bahçeli'nin 2021'de duyurduðu "Cumhuriyetin 100. yýlýnda 100 maddelik anayasa" teklifinin arkasýnda duruyor ve parti sözcüleri "yeni anayasa için uygun iklimdeyiz" diyor.
MUHALEFET HALKIN KARARINA UYAR MI?
Þu an darmadaðýn olsa da muhalefet partilerini yuvarlak masada birleþtiren temel motivasyon parlamenter sisteme dönüþtü. Bu gerekçe esasen Erdoðan karþýtlýðýný perdelemeye yarýyordu ama konumuz bu deðil.
Konumuz anayasal gereklilik olan 50+1 seçmenin 14 Mayýs seçimlerinde muhalefetin teklifini reddetmiþ olmasý...
2017'de yapýlan anayasa referandumunda da yüzde 51,47 oyla Cumhurbaþkanlýðý Hükümet Sistemini seçmiþ olmasý...
Buna raðmen muhalefet, halk tarafýndan kabul görmeyen önermede ýsrar ederek anayasa çalýþmalarýný kilitler mi?
Bekleyip göreceðiz lakin konuya dair ilk açýklamalar, muhalefetin sandýktan ders almadýðýný gösteriyor.
Ýyi Parti Grup Baþkanvekili Erhan Usta, anayasa yapýmýna katýlým için "parlamenter sisteme dönüþ" þartýný ileri sürdü bile.
CHP Grup Baþkanvekili Gökhan Günaydýn'ýn açýklamasý ise çok daha kýsýr: "AKP'yle birlikte anayasa çalýþmasý yapmak mümkün deðil".
PEKÝ NASIL OLACAK?
Cumhurbaþkanlýðý Hukuk Politikalarý Kurulu Baþkanvekili Mehmet Uçum "yeni anayasa" yapým sürecinin bir manada yapý taþlarýný aramak/yontmak amacýyla birkaç yýldýr çalýþtaylar düzenliyor.
Dün de Çankaya Köþkü'nde medya mensuplarýyla buluþan Kurul üyeleri ve Uçum, sürece dair deðerlendirmeleri dikkatle dinlediler, ihtilaf doðuran noktalara açýklamalar getirdiler.
Sürece dair görüþ ve önerilerimi baþka bir yazýda aktaracaðým.
Dikkatinizi çekmek istediðim asýl nokta çalýþma masasýnýn çoðulcu bir katýlýmla kurulmuþ olmasý.
Millet Meclisi'ndeki muhalefet partilerinin "istemezük" tavrýna itibar etmeyen muhalif görüþ sahipleri eleþtirileriyle beraber önerilerini dün özgürce ifade ettiler.
Olmasý gereken bu elbette...
Altýný çizmemin asýl amacý þu asgari düzeyin anayasa çalýþmalarýnýn yapýlacaðý Meclis'te de yakalanmasýdýr.
Olur mu derseniz, kolay görünmüyor.
Ýþin zor kýsmý dinlemekte deðil ortak metni yazmakta zaten.
Tam da bu yüzden anayasayý toplum zemininde yapmak Meclis ayaðýnda yazmak gerekiyor.
O noktada da siyasi öngörüler ve beceriler giriyor devreye. Vatandaþla iletiþimi güçlü olan, siyasi beceriye sahip partiler daha aktif olacak yani anayasa yapýmýnda...
Nasýl olacaðýný göreceðiz.
