Arap-İsrail çatışması

İsrail-Filistin meselesi de bu bölge üzerindeki hak mücadelesine dayanır. Burada sözü edilen bölge Akdeniz sahiliyle Şeria Nehri arasında kalan bölgedir. Orta Doğu'nun Soğuk Savaş süresince belirginleşen özellikleri arasında ideolojik nitelikli jeokültürel kutuplaşma, petrol-eksenli jeo-ekonomik yapılanma ve küresel stratejik rekabeti yansıtan jeopolitik hat ayrışması olarak ifade edilirken İsrail'in kuruluşu, gittikçe tırmanan bölge-içi kültürel/siyasî çatışma alanı yaratan faktör olarak belirtilir.

Arap-İsrail çatışmasında belirleyici olayların kronolojik sıralaması şu şekildedir: İsrail için kuruluş savaşı olan ve toprağını %56'dan %80'e çıkardığı 1948-49 Arap-İsrail Savaşı; 1950-Geri Dönüş Kanunu-İsrail'e Yahudi yerleşme hakkı; 1950'de Filistin'in Batı yakası olan kesiminin Ürdün, Gazze Şeridi'ninse Mısır'ın ilhakıyla Filistin Devleti'nin tamamen ortadan kaldırılması; 1951'de Ürdün Kralı Abdullah'ın öldürülmesi; 1952'de Mısır'da Kral Faruk'un devrilmesiyle Cemal Abdülnasır'ın Arap sosyalizmi ve anti-emperyalizm söylemiyle Arap dünyasını sarsması; daha geniş kapsamlı olan ve Mısır'ı Batı ile karşı karşıya getiren, İsrail'in Hıttin korkusunu güçlendiren 1956 Kanal Savaşı; 28 Mayıs 1964'te Filistin Ulusal Kongresi tarafından Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) kuruluşu; diğer iki savaştan farklı olarak İsrail ile Arap dünyasını karşı karşıya getiren, yeni dönem açan ve İsrail'in toprağını 3 katına çıkardığı (Batı Şeria ile birlikte Filistin'in eksik kalan iki parçası Doğu Kudüs ve Gazze, Suriye'ye ait Golan Tepeleri, Mısır'a ait Sina Yarımadası'nı alarak) 1967 Arap-İsrail Savaşı-Altı Gün Savaşı.

Sonrasında BM Güvenlik Konseyi'nin 242 sayılı kararını İsrail'in tanımaması; Filistinliler ve FKÖ lideri Yaser Arafat'ın bağımsızlık hedefiyle 1969'da gizlice kurduğu El Fetih İsrail operasyonları; Mısır'ın Kanal'ı, Sina'yı geçip Bar-Leva Hattı'nı yardığı, Suriye'ninse Golan Tepeleri'nde ilerlediği 1973 Yom Kippur Savaşı; 1978'te FKÖ'yü çökertmek amacıyla Lübnan'a saldırı; 1981'de İsrail'in Golan Tepeleri'ni ilhakı ve 1982'de yarım kalan harekâtı tamamlamak için, kuzey sınırlarının güvenliğini sağlamak için Lübnan'ın güneyinin FKÖ'den temizlemek için yapıldığını söyleyerek Lübnan'a saldırısı ve %40'ını işgâli; 9 Aralık 1987'den başlayarak Gazze-Eriha Anlaşması imzalanana kadar süren I. İntifada; Kasım 1988'de Batı Şeria ve Gazze Şeridi'nde Filistin devletinin kurulduğunun ilânı; Nasır'ın ölümüyle lider sorunu yaşayan Arap milliyetçiliğini (Pan-Arabizm) sona erdiren 1991 Körfez Savaşı; 2000'de Ariel Şaron'un 3000 askerle Harem-ül Şerif ziyareti ile II. İntifada'nın başlaması; 12 Eylül 2003'te El Aksa Şehitleri Tugayı ve HAMAS'ın intihar saldırıları, 2006'da HAMAS'ın Filistin seçimlerinden zaferle çıkışı, 2006'da İsrail'in Lübnan'a saldırısı, 2008'de İsrail'in Gazze'ye yönelik Dökme Kurşun Operasyonu, 2009'daki Davos Krizi, 31 Mayıs 2010'da İsrail'in Gazze Filosu'na müdahalesi yer alır.