Afganistan'da olaylar patlayýnca, dikkat ettiyseniz herkesin odaklandýðý tek mesele, Taliban üzerinden "Ýslam" tanýmlanmasý oldu. Ve tabii ki Afganistan üzerinden meydana çýkmasý olasý gözüken "göç" konusu.
Tabii ki özellikle Ýslam üzerinden algý nasýl bir niyete hizmet ettiðini, daha ileride ortaya çýkacak gerçekler aydýnlandýkça anlayacaðýz.
Göç konusu küresel bir meseledir ve sadece Türkiye üzerinden bunu izah etmeye kalkmak, yanlýþ analiz sonuçlarýnýn çýkmasýna neden olur.
Oysa bölgede yeni süreç ve denge oluþturuluyor.
Türkiye'nin yakasýndan içimizdeki ve dýþarýdaki operasyonel troller düþerse, aslýnda süreci en güzel yöneten taraf olduðunu kendisine teslim etmemiz gerekiyor.
Rusya olaðanüstü çaba ile yeni tablonun içerisinde yer alýyor ve hatta yeni ittifaklar kurulmasý yolunda inisiyatif kullanmakta.
Çin, Taliban'la iþ tutuyor. Ýlginç deðil mi? Doðu Türkistan'da bunca Müslüman'a hak tanýmazlýk varken, Taliban ile iþ tutmak veya Taliban'ýn ideolojisi gereði buna kapý açmasý, enteresan deðil mi?
Ama burada dikkat çeken þudur. Çin, Taliban üzerinden oluþabilecek yeni siyasi süreçten rahatsýzdýr ve ticari iliþkiler kurarak dengede tutma peþinde. Tüm alt yapý projelerine mali destek konusunda sözler vermekte. Tabii ki burada Doðu Türkistan kozunun, Taliban üzerinden renklendirilmesinden endiþeli. Taliban içerisinde ciddi oranda Türkmen, Özbek, Uygur kökenlilerin olduðu da bilinendir.
Bu durumda Taliban bu konjonktürü iyi deðerlendirme peþinde olabilir. Çin; savaþmadan kazanma yolunu, parasal destek üzerinden tasarlýyor. Rusya burada çok ciddi siyasi akýl oluþturmaktadýr. Hindistan'la olan asýrlýk iliþkilerini bile göze alacak kadar sert siyasi viraj deðiþimini bile düþünebilir.
Taliban, Keþmir konusunda da nettir. Bu mesaj Hindistan için de, Çin için de anlamlýdýr. Peki koskoca devletler Taliban'dan korkuyor mu? Bu akla yatýyor mu?
Ýstikrarýn bozulmasý, özellikle Çin açýsýndan felaket sinyalidir. Dolayýsý ile istikrarý para ile satýn alma peþinde olabilir.
Þimdi Rusya da, Çin de, Pakistan'ý yanýna çekme yolunda. Ýliþkiler tabii ki vardýr. Ama mesele yeni ittifak arayýþýnda Pakistan faktörünün ön plana çýkmasýndan gidiyor.
Böyle bir ortamda Putin'in yeni Çin, Rusya, Pakistan'ýn da içinde bulunacaðý ittifak senaryosuna baþvurmasý haberleri akla yatkýn olabilir.
ABD ile Pakistan'ýn arasýnýn açýlmasý söz konusu olabilir mi? Geliþmeler gösterecek ama iþaretler o istikamette. Peki Ýngiltere iþin neresinde? Pakistan'ý destekliyor. ABD ile arasýndaki sorunlarýn dýþa vurulmasý giderek gözle görülür tablo alacak cinsten.
Amerika'daki siyasi iktidar deðiþimi ile birlikte, Pakistan'la Hindistan arasýnda yeni gerilim olursa, "Biden yönetimindeki baþkan yardýmcýsý dahil bir çok isme iyi bakmak lazým" diye telkinde bulunan analizlerin yeniden okunmasý yerinde olabilir.
Pakistan içinden gelen analizlere bakýlýrsa, biraz gerilim ve savaþ içerikli haberler barýndýrýyor.
Rusya siyasi akýl hocalýðýna soyunmuþ gözüküyor.
Taliban Türkiye'ye de sempatik mesajlar vermekte. Tabii Taliban, Pakistan merkezli bir oluþum. Türkiye ile Pakistan iliþkileri hep iyiydi ve iyi kalacaktýr. Pakistan içerisinde askerin konumu ve durumu önem arz ediyor. Yani Pakistan içindeki dengeleri okumaya devam.
Türkiye, olaylarý sakince ve heyecana kapýlmadan takip ediyor. Taliban'ýn mesajlarý da, günün sonunda bu takibin Türkiye'nin yeni dönemde de iliþkilerinin sabit istikrara dayalý olacaðý açýktýr. Lakin bölgede olacaklar sadece bu faktörlere baðlý kalmayacaktýr. "ABD buradan çýktý gözüküyor" doðru, siyasi stratejilerinin hezimete uðradýðý da doðru! Ayný þey Sovyet Rusya'sý için de geçerli idi. Lakin þu anda Rusya siyasi ittifak kurgusu için akýl üreten taraf olarak karþýmýzda. Dolayýsý ile görünene deðil, perdenin arkasýndaki geliþmeleri görmek için derin okumalar þarttýr.
ABD-Pakistan arasýndaki iliþkiler, hele bu dönemde daha fazla anlam taþýyor. O sebepten ilk görüntülere göre deðil, meydana çýkan tüm görüntülere göre analiz okumalarýný satýr aralarýna bakmaya devam etmeliyiz.
