Avrupa Birliði ülkelerini heyecanlandýran "union/birlik" rüyasý ekonomik-sosyal bütünleþmeyi merkeze alýrken güvenlik açýðý hep tartýþma konusu oldu.
AB'nin temel yasasý diyebileceðimiz 2007 Lizbon Anlaþmasýný ilk baþta Hollanda, Fransa ve Ýrlanda gibi ülkeler reddetmiþti. Merkel'in yoðun çabasýyla kabul edilen bu anlaþma neredeyse AB anayasasý olarak tanýmlanacaktý. Süreç içinde itirazlar artýnca Lizbon anlaþmasý metninde AB Marþý, AB Bayraðý gibi "birlik" sembolleri ortadan kalkmýþtý.
AB'nin giderek birleþik devletler modeline yahut konfederatif sisteme gideceði rüyasý nereye evrildi acaba? AB'nin dýþ politika ve savunma politikalarý küresel gerilimde daha da önem kazanmaya baþladý.
Avrupa Birliði þüphesiz Batý uygarlýðýnýn kendi paradigmasýnda bir baþarý hikayesidir. Ancak son yýllarda Avrupa sokaðý için durum hiç de öyle deðil.
Ukrayna krizinden sonra bu köþede epeyce yazý kaleme aldým. Savaþýn Avrupa siyasetini deðiþtireceðini ve iktidarlarý sarsacaðýný vurgulamýþtým.
Hafta sonu gerçekleþen Avrupa Parlamentosu seçimleri bize Avrupa'daki siyasi eðilimlerin deðiþtiðini gösteriyor.
Almanya, Fransa, Avusturya gibi ülkelerde aþýrý sað partilerin yükseliþi bekleniyordu.
Almanya'da trafik lambasý koalisyonu geriye düþerken Hristiyan Demokratlarýn ardýndan Almanya için alternatif parti (AfD) oylarýný artýrarak %16,5'e oy aldý. Ýlerde daha çok ismini duyacaðýmýz Sarah Wagenknecht'in kurduðu sol parti (BSW) ise %5,5 oy oranýyla dikkat çekti. Ukrayna savaþýnda þahin duruþ sergileyen Yeþiller Partisi'nin 2019'daki %20,5'lik oyu %12'ye düþtü.
Fransa'da AP seçimleri Le Pen'i öne çýkardý. Aþýrý saðcý parti %31.5 oy alýrken Macron'un partisi %15.2 alabildi. Ben seçim sonuçlarýný takip edip bu satýrlarý yazarken Macron parlamentoyu feshederek erken seçime gitme kararý aldý.
Avusturya'da aþýrý saðcý Avusturya Özgürlük Partisi (FPÖ) oylarýný yüzde 9,8 oranýnda artýrarak yüzde 27 ile seçimin birinci partisi oldu.
Avrupa Parlamentosu'nun üye sayýsýnda üye ülkelerin nüfusu önemli. Fransa ve Almanya gibi iki ülkenin parlamenter profili AP nezdinde önem kazanýyor. Avrupa halký Ukrayna savaþýnýn bedelini ödediðinin farkýnda. Berlin ve Paris, Ukrayna krizindeki pasif tutumlarýnýn faturasýný halka ödettiler. ABD-Rusya geriliminde bedel ödemek istemeyen seçmen ise aþýrý saða yöneliyor. Yükselen sað, göçmen karþýtlýðý, Müslüman karþýtlýðý, Türkiye karþýtlýðýný da sembolize ediyor ancak aþýrý saðýn dillendiremediði bir gerçek daha var. Ukrayna ateþini besleyen ABD'nin siyasi partilerdeki etkisine karþý tutum yabana atýlmamalý. Popülist söylemlerin öne çýktýðý Avrupa Sokaðý daha da karýþacak görünüyor.
Avrupa'nýn kaderini belirleyecek bu seçimin sonucunu Milli Ýstihbarat Akademisi /AP Seçimleri/ Mayýs 2024 adýnda bir rapor hazýrlayarak yayýnlamýþtý. Raporda yer alan makro analizler, küresel gerilime yapýlan atýflar, Avrupa partilerinin tutumlarý ve anketleri son derece önemli. Raporun sonunda yer alan Türkiye-Doðu Avrupa vurgusu çok kýymetli. Güncel ve bölgesel konularda raporlar hazýrlayan MÝA Baþkaný Prof.Dr. Talha Köse ve ekibini yürekten kutluyorum.
