Biden; önce "katil" dediði Putin'le Cenevre'de 16 Haziran'da görüþecektir. Tabii ki görüþmeye kadar diplomatik kanallar sürekli çalýþtý. Her iki taraf için de bu görüþme, gerilimin indirilmesi arzu edilendir. Her ne kadar Amerikan tarafý bunda hevesli gözükmediðini ifade etmeye çalýþsa da, sahaya inmede sorun yaþamayan ve bedel ödeme konusunda net olan Rusya'yla fazla gerilimin iþe yaramadýðýný görmüþ olmalý.
Katil diye hitap ettiði Putin, esasýnda Biden'ýn yeniden görüþmesi için köprüleri kökten daðýtmadý. Tam tersi, sakin ve ýlýmlý dili ile adeta devlet yaklaþýmýný "kökten yok eden deðil, köprü kuran olur" mesajýný verdi.
Tabii ki Biden ýsrarla "Amerika yeniden döndü" diyor. Burada da çeliþki var. Konuþmalarýna bakýldýðýnda bu kadar üst üste beyan, bir sorunun iþareti olmalý. Amerikan Baþkanlarý kendi devletlerinin gücünden hep bahseder. Hatta imalý mesajlarda "bizimle kimse baþ edemez" mesajlarýný da verir. Ama þimdi gerçekten durum farklý. Kendinden emin görüntünün fazý arttýkça, "neden bu kadar konuya deðinir" demeden geçemiyorum! Normalde güçlü taraf en az güçten bahseder. Elindeki gücün farkýnda olanýn, fazla deklareye ihtiyacý olmaz. Ne zaman ki bu güç gösterisi söylemde daha fazlalaþýrsa, "o zaman gerçek güçte sorun var" diye düþünmekte yarar vardýr.
Geçelim gerilimin nasýl þekilleneceðine?
Evet, Biden ve Putin arasýndaki sözlü gerilimin dozu inmiþtir. Tabii ki burada siyasilerin gösterdiðinden daha fazla, devlet aklýnýn göstermediði çalýþmalara bakmamýz veya satýr aralarýndan ona dair emareler bulmamýz gereklidir.
Putin önce gerilimi indiren söylemlerde bulundu. "Katil" tanýmýna takýlmadýðýný gösterse de, bunun birazcýk göstermelik olduðunun da altýný çizmemiz lazým.
Sonuçta Putin-Biden görüþmesine karar verildi. Þimdi normalde biraz yumuþamýþ durumun, "görüþmeye kadar dengede tutulmasý gerekir" diye düþünebilirdik. Lakin bu sefer Putin görüþme öncesi röportaj veriyor ve tüm cümleleri ve vücut dili ile gerilimin týrmandýðýný iþaret etmekte idi.
Kýrmýzý çizgisinden bahsediyor. Ukrayna konusunda asla vazgeçmeyeceðiz diyor. Sýnýrlarýmýza kadar gelen ve Rusya'nýn merkezine kýsa mesafede yerleþtirilmesi arzu edilen roketlere, "asla izin vermeyeceðiz" diyor.
Elbette Biden'den cevap gecikmiyor! Hem de Ýngiltere'deki Amerikan askerlerinin bulunduðu üstten.
Arkasýna askerleri alarak söylediði cümleler manidardýr.
Rusya'ya "zarar verici eylemlerde bulunursa, güçlü ve anlamlý karþýlýk alacaklar" diyor, Biden!
Ýþte burada "zarar verici eylemler" dediði nedir? Putin'in "Ukrayna kýrmýzý çizgimizdir" dediðine göre, Amerika için "zarar verici eylemler" denilen adýmlar devam edecek demektir.
Anlaþýlýyor ki Putin-Biden görüþmesinde, sadece Ukrayna konusu gündem olmayacak!
Avrupa'nýn güvenliði konusu, son zamanlar tüm Avrupa Baþkanlarýnýn dilinden düþmeyen konu haline geldi.
Ukrayna-Moldova-Belarus hattý delinmeye çalýþýyor. Her iki tarafýn en büyük kavgasýnýn cereyan edeceði kanal burasýdýr.
Tabii ki Kafkasya var! Ermenistan-Azerbaycan arasýndaki sýnýr tanýma konusunun bu kadar gerilim boyutuna geçmesinde de bu görüþme öncesi etkileme ve gidiþatýn seyrini deðiþtirme isteðinin de yattýðýný görmemiz lazým. Rusya'nýn halen "Zengezur koridoru" konusuna "tamam" anlamýnda sýcak bakamamasýnýn perde arkasýnda, Erdoðan-Biden görüþmesinden sonra þekillenecek seyir söz konusudur. Hem de Ruslar açýsýndan beklemede kalmak bile, seyri anlamak için fýrsattýr.
Amerika-Rusya iliþkileri iniþli çýkýþlý olmuþtur. Her defasýnda ise anlaþmaya varýlmýþtýr. Amerika, Rusya içindeki muhalifleri desteklemeye devam edecektir. Putin'i devre dýþý býrakana kadar veyahut Putin zihniyetli Rusya'yý, "Yeltsin profilli Rusya" ile deðiþtirme süreci sonuçlanana kadar. Navalniy'e bakýlýrsa, biraz Yeltsin'in çýkýþ dönemi ve bakýþ açýsýný hatýrlatmakta. Rusya-ABD iliþkilerinin seyri, bölgesel konuklarý da etkilemekte hiç kuþkusuz. Ve sadece olumsuz boyutu deðil, hem de fýrsat boyutu da açýlmakta. Mesela sonu gözükmeyen sorunlarýn, bölgesel savaþlarýn, düðümlenen meselelerin çözümünde, bu konjonktür faydalý olabiliyor çoðu zaman. Önemli olan bu dönemde ister Rusya, isterse Amerika ile sorunlu meselelerimizi zamana yayabilmek! Çözülmesi mümkün olanlar ile iletiþim kanalýnýn kurulmasý, çözümsüz gözüken sorunlar açýsýndan da etkileyicidir.
