Türkiye, etrafýnda olup bitenlerden baðýmsýz deðil. Gerek ekonomik iliþkileri gerekse kültürel mazisi etrafýndaki olaylardan kopuk bir çizgide var olmayý imkansýz kýlýyor.
Asýrlarca bölgemize hakim olan payitahtýn arþivi ve Cumhuriyet deneyimi bizi bu iliþkileri diri tutmaya zorluyor.
Pakistan'dan Sýrbistan'a Ukrayna'dan Yemen'e kadar ve hatta çok daha ötesi coðrafyalarda sizi ilgilendiren meseleler var.
Denizden komþumuz Libya ve Ukrayna geleceðin dünyasýnda giderek artan bir öneme sahip. Türkiye gibi derin kökleri olan bir ülkenin sýnýrlarýný tel örgülerle çevirmeniz zaten mümkün deðil. Çevreniz akrabalarýnýz ve tarihi baðlarýnýzla örülü.
Kazakistan, Ukrayna, Pakistan ve ekleyeceðimiz birçok ülke üretim ve tüketim zincirinin birer halkalarý.
Enerji kaynaklarý, madenler ve iþgücü hattý istikrarlý alanlar istiyor ve yükselen ekonomilerin istikrarlý alanlarda olmasý zorunlu. Yakýn gelecekte çok tartýþýlacak baþlýklar var. Yenilenebilir enerji için gerekli madenler nerede? Esas kavga o madenlerin haritalarýna ne zaman sýçrayacak?
Pakistan'daki seçim süreci yerel iktidar savaþlarýndan ziyade ülkenin dýþ politikadaki tutumu ve ticaret koridorundaki pozisyonu ile iliþkili.
Dünyanýn pek çok ülkesi ulusal çýkarlarýndan ziyade hegemonyanýn çýkarlarýna hizmet eden iktidarlar sistemine dahildir. Bu sistemleri dönüþtürmek için ortaya çýkan hareketler ve liderler daima namlunun ucundadýrlar.
Türkiye, bölgesine nispeten erken dönemde sandýk tecrübesine sahip özel bir yere sahip. Bu tecrübeye raðmen defalarca darbelere maruz kalmýþ bir ülke. Ýktidarý ele geçirmek isteyen çýkar gruplarýnýn darbecileri teþvik ettiklerini birçok kere deneyimledik. Bu baðlamda ordu-siyaset iliþkisi gereðinden fazla yýpranmýþ bir geçmiþe sahibiz.
Küresel rekabette aktörlerin finansman gücü tartýþmasýz çok büyük ve her ülkede devþirebilecekleri iþ adamý, aydýn, bürokrat, STK sayýsý epeyce fazla.
Türkiye, küresel rekabette taraf deðiþtirmiþ bir pozisyonda deðil. Ancak bulunduðu dünyaya açýktan eleþtirel tutumuyla rahatsýzlýk verdi. Erdoðan, kralýn çýplak olduðunu söyledi ve artýk masada baþka ülkelerin de söz hakkýnýn olmasýný istedi.
Kültürel olarak Batý dünyasýna yakýn olmasýna raðmen siyasal duruþu itibariyle Atatürk, Batý cephesine karþý bir sembol olmuþtu Müslüman halklar arasýnda. Doðduðu Selanik'in, vazife yaptýðý Libya'nýn ve Suriye'nin elden gitmesi bir Osmanlý paþasý için kalben kabul edilemezdi.
Þimdi uzun bir istirahatten sonra bu yüzyýlda Türk devlet aklýnýn güçlü tezahürü ile karþý karþýyayýz. Erdoðan, tarihsel sorumluluðuyla etrafýyla yakinen ilgilenen bir lider olarak karþýmýzda. Masada varlýk gösterebilmek için sahada var olmanýn farkýnda ve bunu ani kararlarla yapmýyor. Uzun süreli stratejik bir planlamanýn tam merkezinde.
Bölgemizin istikrarsýzlaþtýrýlmaya çalýþýldýðý bir dönemde Türkiye'nin istikrarý giderek önem kazanýyor. Bir yandan fýrsatlarý yakalamak bir yandan da merkez ülke olarak etrafýmýza güven vermek için baþka þansýmýz yok.
Türkiye'nin küresel rekabette pozisyonunu etkilemek ve gücünü kýrmak için farklý odaklarýn gece gündüz çalýþtýklarýný görmek zorundayýz. Tarih bize iç hesaplaþmalarýn ve hýrslarýn ne denli aðýr sonuçlara yol açtýðýný defalarca öðretti. Bölgemizde yaþanan her olaydan ders çýkarmak ve domino etkisi planlayanlarý fark etmek zorundayýz.
Ýç siyasette olup bitenleri dýþ politikadaki duruþumuzla irtibatlandýrmak zorundayýz. Kim, kime, niçin karþý çýkýyor? Kim kimle birlikte çalýþýyor? Bu sorularýn cevabýný bulduðumuzda iç ve dýþ siyasetteki kesiþmelerin sebebini okumak çok daha kolay hale geliyor.
