Dünya geçen yüzyıla göre daha da küçüldü. Düşünceler, zevkler, moda etkisini hızla gösteriyor diğer kıtalarda.
1900'lerin başında Paris'te piyasaya sürülen bir plak yahut bir nota mecmuası İstanbul'a birkaç ay sonra geliyordu. Romanlar, dergiler haftalar sonra aynı dilde okunabiliyordu. Tercüme meraklısı gençler hevesle tercüme ederek romanları neşretmeye çalışıyorlardı.
Komşularımızda olup bitenler artık anlık bildirimlerle telefonlarımıza düşüyor. Savaş görüntüleri, müzakere masaları bizi dünyanın sorunlarına dahil ediyor.
Rusya Ukrayna'yı dönüştürmek daha doğrusu kontrol etmek istiyor. ABD-İngiltere bloku Çin'in büyümesinden rahatsız. AngloSaksonlar Çin'le birlikte hareket eden Rusya'yı kontrol etmek istiyorlar.
Karşılıklı kuşatmalar ve hamleler devam edecek ancak düşünce haritaları da renk renk kendisini gösterir bu dönemlerde. Tarafların birbirini tanımlama biçimleri ve birbirleri hakkındaki yargıları hakikatin önüne geçer. Sivil toplum yapılarıyla devletlerin yörüngesini ayrıştırma hedefleri son derece ciddi bir kısmıdır bu savaşın.
Siyasal ve toplumsal gruplar çevreden etkilenir mutlaka. Rusya'da ve Ukrayna'da olanlar/olacaklar Kafkasya'yı, Doğu Avrupa'yı, Türkiye'yi, Yunanistan'ı, Türkistan bölgesini etkileyecektir. İç siyasal eğilimler, liberal yapılar, marjinal gruplar "savaş" "güvenlik" "işgal" vb. gündemlere nasıl tepki verecekler?
Osmanlı son döneminde milliyetçilik fikrini en son Türkler benimsemişti. Bütün unsurlar milliyetini öne çıkarıp kendi yolunu çizmişti. Türkçülük fikri ise Türkler tarafından epey geç benimsenmişti. Çarlık Rusya'sında yaşanan 1905 olayları sonrası oradan ayrılan aydınlar yeni Türkiye'nin doğumunda etkili oldular.
Kırım Türkü Gaspıralı İsmail, Azerbaycanlı Hüzeyinzade Ali, Kazanlı Yusuf Akçura, Başkurt Zeki Velidi Togan, Kazanlı Sadri Maksudi Arsal, Kazak Musafa Çokay ve daha bir çok aydın Hristiyanlaştırma/ Ruslaştırma politikalarına karşı mücadele etmişler ancak başarılı olamamışlardı.
Türk modernleşmesinin bu önemli isimleri yeni Türkiye'nin rotasında etkili oldular ve Türk tarih yazımında da aktif rol aldılar. Tarih benzer örneklerle dolu. Fikirler ve akımlar sınırları aşar ve komşuları da etkiler.
Ukrayna sonrası bölgemizde güçlü devletler daha çok rol-model olacaktır. Kafkasya ve Balkanların istikrarında Türkiye'nin katkısı daha da belirgin hale gelecektir.
Bugün Kuzey komşularımızda cereyan eden olayların iç siyasetimize etkileri olacaktır. Türkiye kamuoyu çok eksenli dünyada Türkiye'nin önemli bir rol üstlendiğini ve bölgesel güç olduğunu fark ediyor.
Bölgemizdeki kaosa bir de iç kaosun eklenmesi riski yurtsever muhalif yapıları da rahatsız edecek türden. Türkiye'nin bu geçişte güçlü, kararlı ve küresel dengelere etki eden tutumu vazgeçilmez bir fırsat olarak görünüyor.
