Köpek insaný ýsýrýnca deðil insan köpeði ýsýrýnca haber deðeri vardýr denirdi. Köpekler þimdi ýsýrýp býrakmýyor, parçalayabiliyor. Haliyle haber olmakla kalmýyor, infial yaratýyor.
Konunun ehemmiyeti ve bir þeyler yapýlmasý gerektiði ortada.
Ama bunu yaparken dönemsel tepkileri, sosyal medyan üzerinden kopartýlan kýyameti ya da ilgisini sadece bir alana teksif etmiþ olanlarýn zorbaca dayatmalarýný deðil tüm taraflarý dinleyerek ve paydaþ kýlarak hareket etmek gerekir.
Böylece hem makul çerçevede kalmak hem de sorumluluðu paylaþmak mümkün olur.
Görebildiðim kadarýyla bir süredir AK Parti Grup Baþkan Vekili Bahadýr Yeniþehirlioðlu'nun riyasetinde konuyla ilgili bir görüþ alma çalýþmasý yürütülüyor. Ýlgili taraflar, sivil toplum, belediyeler vs. dinleniyor.
Peki çözüm yasal deðiþiklik mi?
Þunu hatýrlatmakla baþlayalým, bir önceki yasa düzenlemesi, mevcut yasayý geniþleten ve eksiklerini tamamlayan bir içeriðe sahipti. O zaman da çok sayýda tarafla görüþülmüþ ve hayvanlara eziyet bahsi "kabahat" olmaktan çýkartýlýp "suç" kapsamýna alýnmýþtý. Ki bu çok yerinde bir düzenlemeydi. Bir köpeðe tecavüz edildiði haberi üzerine oluþan infialin tetiklediði bir iklimde yapýlmýþtý bu deðiþiklik. Elbette böyle tatsýz olaylarýn yaþanmasýný beklemeden ön alýcý düzenlemeler yapabilmek daha ehven. Ama bugün de konu çocuklara saldýran ve ölümlerine yol açan vakalarýn yarattýðý infialle gündem oldu.
Konu vahim olmasýna vahim de boyutu ne?
Sokaklarda yaþayan hayvanlarýn sayýsýna dair tahminlerin 1 milyon ile 15 milyon arasýnda deðiþtiði bir yerde nasýl rasyonel bir çözüm üretilebilir? Bu durumda evvela sorunun ölçülebilir þekilde tespitini yapmak gerek. Yani sadece yasal düzenlemeyle çözebileceðimiz bir konu deðil bu.
Temel yaklaþýmýmýz nasýl olmalý? Sonuçta bahse konu, haklarý da olan bir canlý. Nitekim evvelki yasal düzenleme tam da bunu esas almýþ; hayvanlarýn da can taþýdýðý ve onlara yapýlacak eziyetin cezasýz býrakýlmamasý gerektiðinin kabulüyle yapýlmýþ.
Dolayýsýyla kibarcasý "uyutma" olan toplu itlaf asla bir çözüm önerisi olarak gündeme gelmemelidir.
Ýfrat ya da tefritle yol yöntem tayin edemeyiz. Ýnsan eþrefi mahluktur. Yani elbette ki yaratýlmýþlar arasýnda bir hiyerarþi vardýr ama Müslümanlýðýn en temel felsefesi, tüm tabiatý hükmedeceði deðil birlikte yaþayacaðý varlýk alemi olarak görmesidir.
Konuyu doðru tespit etmek de çok önemli?
Bunun için de sorunun kaynaðýna gitmek gerek? Sokaklardaki köpeklerin sayýsýnýn bu denli artmasý ve saldýrganlaþmasýnýn sebebi ne? Hayvanlarýn doðurganlýðýnda mý artýþ var, bunun beslenmeleriyle ilgisi ne? Marketlerin köpek ve kedi mama reyonlarý giderek geniþliyor. Mahalle bakkallarý bile kedi, köpek mamasý satmaya baþladý. Doðada kendi besinini kendisi bulmak üzere yaratýlmýþ bu hayvanlarý paketli gýda ile beslemenin hiç etkisi yok mu bu nüfus artýþýnda?
Sorunun kesin çözümü için yapýlabilecekler neler?
Bunlarýn kademeli olarak sýralanmasý çok önemli. Bunun için elimizdeki ve üretebileceðimiz imkanlar neler?
Örneðin Ýstanbul'u ele alalým. Ýstanbul'da kaç tane klinik, kaç tane veterinerlik fakültesi, kaç veterinerlik öðrencisi, kaç veteriner hekim var? Günde kaç kýsýrlaþtýrma ile 1 yýlda ne kadar yol alýnabilir? Bunun simülasyonu pekala yapýlabilir. Bir seferberlik halinde eþ zamanlý ve yoðun bir kýsýrlaþtýrma kampanyasý ile bir yýl içinde fark edilir bir noktaya gelinir. Ama bunun için baþta büyükþehir belediyeleri olmak üzere herkesin elini taþýn altýna koymasý gerek.
Ýlçe belediyelerinin kýsýtlý barýnaklarýyla olmaz. Bazý ilçelerde barýnak yeri için alan bulmak dahi imkansýz. Dolayýsýyla bakanlýklar ve büyükþehirler birlikte büyük alanlar üretebilirler.
Ýþin sahibi belirlenir ve paydaþlarla iþ bölümü yapýlýr. Bakanlýklar, belediyeler, özel sektör ve üniversite iþ birliði ile kýsa sürede yol alýnabilir. Kýsýrlaþtýr ve çip tak. Hasta ve tehlikeli olanlarý barýnaða al.
Sorun büyük olmasýna büyük de çözüm için bir an evvel yola koyulmazsak daha da büyüyecek. Ayrýca týpký bulaþýcý hastalýk gibi, hayvanlarý þehirlere, ilçelere göre tecrit edemeyeceðimize göre ancak Türkiye genelinde bir seferberlikle bu iþi çözebiliriz.
Meclis ne yapabilir?
Meclis ilgili yasanýn 6. Maddesinde gerekli deðiþikliði yaparak ya da ilave bir madde ile uygulayýcýlara alan açabilir. Ama önce büyükþehir ve il belediyelerinin koordinasyonunda ilçe belediyelerinin iþ birliðini zorunlu kýlan ve her belediyenin buna bütçe ayýrdýðý bir çalýþmayý derhal baþlatmak gerek. Bir süre bütçelerdeki harcama kalemleri öncelik sýralamasýna göre buraya aktarýlabilir.
Ez cümle ilk madde de olabilecek olaný sonda söyleyelim; gerçekten çözmek istiyor muyuz bu sorunu?
Önce buna karar verelim. Sorun çok büyük, barýnaklar yetersiz, büyük bütçe gerek, kapasitemiz yok vs. tüm bunlar bahanedir.
