Azerbaycan'ýn kendi topraklarýnýn iþgalden kurtarýlmasý operasyonlarý sonucunda meydana çýkan yeni jeopolitik gerçeklik, uzun yýllar gerçek niyetlerini yalan beyanlar arkasýnda saklayan Ýran ve Fransa’nýn rahatsýzlýk çýðlýklarý ile meydana çýkarmýþ oldu.
Ýran; iþgali durdurma ve kendi toprak bütünlüðünü temin etme gayreti içinde bulunan Azerbaycan'a karþý, sürecin baþýndan itibaren Ýran'ý yakýndan takip ediyorum. Resmi Tahran'ýn, nasýl sinir krizi içine girdiðini görmemek mümkün deðil. Kah arabulucu olma teklifi, kah Ermenistan'a sýnýrlarýndan týr týr yardým gönderme gayreti, hepsi açýktan görülecek kadar meydanda idi.
Ýran medyasýnýn, özellikle bu süreç içinde Türkiye'nin yeni hedef seçmesi, Baþkan Erdoðan’ý aðýza alýnmasý mümkün olmayan ithamlarla iftiraya tabi tutmasý, tabii ki normal durumunun göstergesi olarak okunamaz.
Tabii ki Azerbaycan içindeki beslemelerinin de devreye sokulmasý, yýllar süren Ýran çalýþmalarýnýn yansýmasý olarak görüldü.
Peki neden? Nedenini esasýnda hepimiz biliyoruz. Ýran içinde sayýca Farslar ve daha fazla nüfusta da Türkler yaþamakta. Ýran'ýn Azerbaycan bölgesinin tarihsel ve siyasi yapýsý, esasýnda Tahran'ýn karýn aðrýsý!
Tebriz merkezli Güney Azerbaycan gerçeði, Ýran'ýn Fars milliyetçiliði üzerine bindirdiði devlet yapýsý için sorundur. Elbette Güney Azerbaycan'ýn siyasi, kültürel, sosyolojik yapýsýný, Tahran'ýn gözardý etmesi mümkün deðildir. Türkiye faktörünün Güney Azerbaycan zihniyetindeki yeri ve rolü, kimsenin gizlemesine izin vermeden varlýðýný sürdürmekte.
Ve elbette Tebriz'in Bakü’ye duyduðu özlem duygusu! Nice þiirin, nice folklor eserinin ilham kaynaðý olmuþtur. Nice ninnilerde, bayatýlarda, ezgilerde, Tebriz'le Bakü'yü ayýran Aras nehri üzerine þarkýlar, besteler söz konusudur. Ve on yýllardýr bu ezgiler, nice eserlerin zemini olmuþtur.
Nice romanlar, nice destanlar var, Aras nehrinin üzerine. "Aras" kelimesi baþlý baþýna hüznün simgesidir Azerbaycan’da.
Ýran'ýn, Azerbaycan’ýn Karabað'daki haklý mücadelesi üzerine meydana çýkan zafer tablosuna, sürecin baþýndan itibaren kýzgýnlýðý sezilmektedir. Çünkü Ermenistan'ý hep destekledi. Çünkü "Ermenistan" demek, Türkiye ile Azerbaycan ve diðer Türk Devletleri arasýndaki tampon anlamýndadýr, Tahran için.
Tabii Baþkan Erdoðan faktörü
Bu faktörün, bu gerçek liderlik tablosu, Azerbaycan'daki özellikle Karabað savaþý sürecinde verdiði mertçe destek ve gerçek kardeþlik simgesine dönüþen duruþu, doðal olarak Cumhurbaþkaný Erdoðan'a ve Türkiye’ye mevcut sevgi ve destansý sevdanýn, daha öteye taþýnmasýna neden oldu.
Ýran için bu felaket senaryosudur. Kendinin Azerbaycan içindeki beslemeleri üzerinden hakaret üzerine hakaret içerikli mankurt yapýlý hizmetkarlarý bulabilmiþ olmalý ki, durmadan Fransa’nýn Ermenistan’ýn Ermeni lobisinin Batý'nýn tüm tezlerini dillendirmeye baþladýlar.
Ayný yalan ayný iftira operasyonuna Ýran beslemeleri Azerbaycanlý görünümlü isimler de devreye girdi. Tabii Azerbaycan istihbarat teþkilatý tek tek bu isimlerle ilgilendi ve gereken tüm çalýþmalar sonuç verdi. Ama mesele þu ki; Ýran nasýl dolmalý ki, Baþkan Erdoðan’ýn zafer töreninde söylediði bir þiire resmi boyuttan cevap verecek kadar delirdiðini bize iþaret etti.
Cumhurbaþkaný Erdoðan zafer töreninde Azerbaycan'a þiirle hitap etti. Bunun biri milli þair Bahtiyar Vahapzade'nin "Topraktan Pay Olmaz" þiiri. Diðeri Laçin türküsünün sözlerinden 2 satýr.
"Ay Laçin Can Laçin,
Ben sana Kurban Laçin" biri türkü sözleri, diðeri ise Aras ezgisi. Ýþte Ýran'ýn delirdiði sözler tam da Aras bayatýsýndan alýnan 4 satýrlýk cümleler oldu.
“Aras'ý ayýrdýlar
Kum ile doldurdular
Ben senden ayrýlmazdým
Zor ile ayýrdýlar.”
Evet, bu 4 satýrlýk bayatý, Azerbaycan þifahi halk edebiyatýnýn en yaygýn ve çeþitli nice þarkýlara, ninnilere, þiirlere ilham kaynaðý olan satýrlardýr. Rusya ile Ýran arasýnda Azerbaycan’ýn bölünmesi üzerine on yýllardýr kullanýlan bayatýdýr bu. Peki on yýllardýr bu ninnilere, bu þiirlere ses çýkarmayan Ýran, ne oldu da Erdoðan dillendirdiði için reaksiyon sergiledi. Evet, mesele burasý. Ýran bahanesine zemin mi buldu. Yoksa Biden dönemi için Amerika'ya "Türkiye ile dalaþmaya buradayým" mesajý mý veriyordu. Ermenistan’ýn hezimeti nasýl üzmüþ ise Ýran'ý, bu üzüntü ile Cavad Zarif kendi resmi twitter hesabýndan Erdoðan'a saldýrmakla, esasýnda nasýl bir çaresiz durumda olduklarýný yansýttý. Ýran'ýn istikrarý herkesten daha fazla Türkiye ve Azerbaycan için önemlidir. Medeti Ermenistan üzerinden beklemektense, sürece dahil olup, yeni siyasi gelecekte yer almak daha mantýklý olmaz mýydý? Umarým Ýran içinden aklýselim, daha baskýn güçle bu histerik durumu normale çekebilecektir.
