Küresel arenada ABD-Çin restleþmesi dünya ülkelerinin ayrýþmasýný saðlýyor. Batý ittifaký Ukrayna sonrasý Rusya'ya cephe aldý þimdi de Çin'e karþý tutumlarý belirginleþiyor. Herkes takýmýný netleþtiriyor. Hindistan'ýn kararý belirleyici olacak.
Savaþlar eskisi gibi topla tüfekle deðil. Ticaret hatlarý, lojistik ve stratejik limanlar bu süreçte birer hamle. Kim hangi limanlarda ve güzergahta etkili ise o bölgede etkili olabiliyor. Enerji havzalarýnda kim etkili olursa enerji fiyatlarýna da etki edebilecek. Bu süreç enerji maliyetini hesap etmek zorunda olan ülkeleri zora sokacaktýr.
Kopenhag'da bir araya gelen 26 ülke Ukrayna için 1.55 milyar dolarlýk bir baðýþ topladý. Bu savaþýn gidiþatýný etkiler mi bilinmez ancak uzayacaðýný ifade ediyor. Çünkü toplanan baðýþýn önemli bir kýsmý askeri eðitim, teçhizat ve yüksek güdümlü füze alýmý için kullanýlacak.
ABD dokümanlarýnda Çin'in 2035 ve 2040'ta ulaþacaðý nokta tehlikeli bulunuyor. Büyüme rakamlarý ve savunma harcamalarý yükselen Asya söylemi ile birleþince savaþ kaçýnýlmaz oluyor.
Uzun zamandýr Asya-Pasifik'teki gerilimden bahsediyoruz ve savaþýn adresini görüyoruz. Ucuz iþ gücü ve yüksek nüfus bu bölgeyi gerilim alaný haline getiriyor.
Avrupa bir süredir bu gerilimi piyasalarýnda hissediyor ve Çin'le iþ yapmaktan çekinen þirketler giderek artýyor.
Yükselen Asya söylemi kendi kendine yetecek mi yahut dünya ticareti bir kamplaþmaya giderse ne olacak sorularý zihinlerde.
Hammadde, üretim, tüketim zincirinin kýtalarý aþtýðý bu çaðda zincirin kýrýlmasý demek buhran demektir. Dünya 1929 buhranýný anýmsatan kavramlarla yeniden karþý karþýya. Ekonomik göstergeler ABD ve AB'de büyüme oranlarýndaki gerileme ve enflasyondaki yükselme alarm veriyor. Büyüme oranlarý küçülmeye dönerse durgunluk (resesyon) demek. Çin için de büyüme hýzýnýn tehlikeye girdiði bir gerçek.
Dünya ekonomik devleri savaþa odaklanýrken ödenecek bedelleri de hesaba katmak zorundalar. Bu süreçte aðýrlýðýnýn farkýnda olup dengeyi gözetecek ülkeler de olacak.
Rusya-Çin-ABD-Ýngiltere-AB hattýnda devam edecek bu kavgada Türkiye dikkatli ve serinkanlý hareket edecek görünüyor.
Rusya-Ukrayna savaþýnda Türkiye'nin aldýðý pozisyon büyük bir baþarý. Boðazlarda Montrö'yü uygulamak, Diplomasi Forumu'nda taraflarý buluþturabilmek, Tahýl Koridorunu iþler hale getirmek Ankara'nýn vizyonunu gösteriyor.
