Bazý iþlerde ve iþyerlerinde yýlýn tamamýnda çalýþýlmasý mümkün olmamaktadýr. Mevsimlik iþlerde çalýþan iþçilerin diðer çalýþanlar gibi bazý yasal haklarý bulunmaktadýr.
Mevsimlik iþler, faaliyetin sadece yýlýn belirli bir döneminde sürdürüldüðü veya tüm yýl boyunca çalýþýlmakla birlikte faaliyetin yýlýn belirli dönemlerinde yoðunlaþtýðý iþyerlerinde yapýlan iþler olarak kabul edilmektedir. Tam yýl çalýþýlmasý gereken ve devamlýlýðý olan bir iþte, iþçilerin iþlerine bir iki ay ara vererek, bir tam yýldan az çalýþmýþ olmalarý halinde, sýrf bir yýldan az çalýþýlmasý nedeniyle o çalýþma mevsimlik çalýþma kabul edilmeyecektir.
Mevsimlik iþ sözleþmeleri sezonluk çalýþma yapýlan turizm bölgelerindeki otel, motel, kaplýca, tatil köyü, plaj ve eðlence yerleri gibi yýlýn belirli dönemlerinde faaliyetin arttýðý iþyerleri ile tarým ve ormancýlýk iþlerinde uygulanmaktadýr.
Ýþçinin mevsimlik iþ sözleþmesi kapsamýnda olmasý durumunda mevsim bitmesiyle iþ sözleþmesi sona ermez. Ýki mevsim arasýndaki dönemde iþçinin iþ görme borcu ile iþverenin ücret ödeme borcu söz konusu olmaz ve iþ sözleþmesi askýda kalýr.
Ýþ Hukuku mevzuatýnda "Mevsimlik Ýþ"in tanýmý da yapýlmamýþtýr. Ancak, Ýþ Kanunu'nda mevsimlik iþçilerle ilgili mevsim ve kampanya iþlerinde çalýþan iþçilerin iþten çýkarýlmalarý hakkýnda, iþten çýkarma bu iþlerin niteliðine baðlý olarak yapýlýyorsa, toplu iþçi çýkarmaya iliþkin hükümlerin uygulanmayacaðý düzenlenmiþtir.
Yine Kanunu'nun 53/3. maddesinde, "Niteliklerinden ötürü bir yýldan az süren mevsimlik veya kampanya iþlerinde çalýþanlara bu Kanunun yýllýk ücretli izinlere iliþkin hükümleri uygulanmaz." hükmü getirilmiþtir.
Mevsimlik iþlerde mevsim sonunda iþçi çýkarýldýðýnda toplu iþçi çýkarma hükümlerinin uygulanmayacaðý, mevsimlik çalýþanlarýn yýllýk izin haklarýnýn bulunmadýðý, ancak toplu iþ sözleþmesi kapsamýna girebilecekleri dikkate alýnmalýdýr.
Tam yýl çalýþýlan ve devamlýlýðý olan iþler mevsimlik iþ olarak deðerlendirilmemektedir.
Mevsimlik iþler, esasen adýndan da anlaþýlacaðý üzere yýlýn belirli aylarýnda çalýþma yapýlan iþleri ifade etmekte olup, çalýþma yapýlmayan aylarda iþ sözleþmesi yeni sezon baþlayýncaya kadar askýya alýnmaktadýr. Bir iþin mevsimlik iþ olarak tanýmlanmasý için önemli olan iþyerinde yürütülen iþin, iþyerinin normal çalýþma düzenini oluþturacak þekilde düzenli ve sürekli bir biçimde yýlýn bir döneminde yapýlmasý veya yoðunlaþmasýdýr.
Mevsimlik iþlerde iþ sözleþmesinin askýya alýnmasýnýn en önemli sonucu; çalýþma mevsimi baþýnda yeni bir iþ sözleþmesi yapýlmadan iþçinin mevcut borç ve haklarýyla birlikte iþ sözleþmesinin devam etmesidir.
Mevsimlik iþ sözleþmeleri gerekli þartlarýn olmasý durumunda belirli süreli olarak yapýlabileceði gibi, belirsiz süreli iþ sözleþmesi de yapýlabilir.
Mevsimlik iþlerde, iþveren mevsim sonunda iþçisine yeni mevsimde iþe almayacaðýný ihbar ettiðinde iþ sözleþmesi mevsim bitiminde son bulur.
Yargýtay Hukuk Genel Kurulunun 29.03.2017 tarihli, E.2015/1309 ve K.2017/568 Sayýlý kararýna göre, özellikle iþçinin her yýl 11 ay civarýnda çalýþtýrýlmasý ve kýsa bir aský süresinden sonra yeniden çalýþmaya devam etmesi, diðer bir ifade ile yýlýn tamamýna yakýn bir bölümünde çalýþýlma halinde, Anayasal temeli olan dinlenme hakkýnýn tanýnmasý gerekmektedir. 11 ayý aþan çalýþmalarda ise, yýlýn kalan bölümünde dinlenme hakkýnýn gereðinin yerine getirilmesi için gereken süre bulunmadýðýndan, 11 ayý aþan çalýþmalarda çalýþma þeklinin mevsimlik iþ olarak deðerlendirilmesine olanak bulunmamaktadýr. Bu çeþit bir çalýþmanýn mevsimlik olarak deðil, fasýlalý çalýþma olmasý nedeniyle ve mevsimlik iþten söz edilemeyeceðinden bu sürede de bir yýlý doldurmak koþulu ile iþçinin izne hak kazandýðý kabul edilmiþtir.
Mevsimlik iþ sözleþmesi mevsim sonunda sona ermemekte, gelecek çalýþma dönemine (mevsime) kadar askýya alýnmaktadýr. Eðer, mevsimlik iþçi yeni mevsimde iþe çaðrýlmazsa iþçinin iþ sözleþmesi mevsim baþýnda, çalýþýlan mevsimin bitiminde iþçinin bir dahaki mevsimde çalýþtýrýlmayacaðýnýn iþverence belirtilmesi halinde de çalýþýlan mevsimin sonunda feshedilmiþ sayýlacaktýr. Yeni mevsimde iþyeri açýlmýþ olup da, iþçi çaðrýlmamýþ ise ayrýca ihbar tazminatýna da hak kazanacaktýr. Ancak, iþverenin çaðýrmasýna raðmen iþçinin iþe gelmemesi halinde iþ sözleþmesinin iþçi tarafýndan feshedildiði kabul edilmelidir.
Mevsimlik iþyerinde, iþverenin mevsimlik iþ bitmeden bir kýsým iþçilerin iþ sözleþmesini askýya almasý, eþit iþlem borcuna aykýrý bulunmuþ ve iþ sözleþmesinin feshedildiði kabul görmektedir.
Mevsimlik iþlerde, kýdem tazminatýnýn hesabýnda çalýþmanýn olmadýðý (iþ sözleþmesinin askýda bulunduðu) sürelerin dikkate alýnmayacaktýr. Ancak, toplu iþ sözleþmesinde her mevsimin bir yýl kabul edileceðine iliþkin hükümler varsa, bu durumda her mevsim bir yýl olarak dikkate alýnacaktýr. Diðer bir deyiþle iþçinin iþ sözleþmesinin askýda kaldýðý ve çalýþmanýn olmadýðý süreler için kýdem tazminatý hesaplamasý yapýlmayacaktýr.
Mevsimlik iþlerde kýdem tazminatý hesaplanýrken fasýlalý çalýþmalarýn tam yýl çalýþýlmýþ gibi deðerlendirilmesi hatalýdýr. Fiilen çalýþýlan ve kanunen çalýþýlmýþ gibi sayýlan günler esas alýnarak bulunacak hizmet süresine göre kýdem tazminatýnýn hesaplanmasý gerekmektedir.
Mevsimlik iþçinin, belirsiz süreli iþ sözleþmesi ile çalýþmasý, iþyerindeki kýdeminin 6 aydan fazla olmasý, iþveren vekili olmamasý ve iþyerinde 30 ve daha fazla iþçi çalýþmasý halinde, iþ güvencesi hükümlerinden yararlanýr.
