Konuyu, Rusya-ABD arasýndaki kriz olarak tek baþýna deðil bölgesel geliþmeleri de dikkate alarak okumamýz gerekiyor.
Rusya kendisine yönelik çevreleme politikasýna karþý direnmekte ýsrarlý.
Sovyetler Birliði'nin çöküþünde, ABD ile Sovyet Birliði arasýnda yazýlý olmayan anlaþma söz konusu idi.
Moskova, yakýn sýnýrlarýna dokunulmayacak diye ABD'den söz aldý.
Özellikle Ukrayna, Belarus ve Moldova hattý Moskova için olmazsa olmaz sýnýrlardýr.
Geldiðimiz noktada ABD ve genelde batý ittifakýnýn bu söze bakmaksýzýn Rusya'nýn sýnýrýna kadar geniþlemeye devam etme niyetini görmekteyiz.
Moskova bu duruma karþý koymak için çevresindeki bölgelere askeri yýðýnak ve fiili olarak askeri güç ile coðrafyanýn tamamýna yayýlma yolunu takip etmeye baþladý.
Bu durumda sýcak çatýþmalara girmek yerine çatýþan baþka iki tarafýn oluþmasýný saðladý ve kendine, bölgesindeki gerilime fiili müdahale etmek için alan açmýþ oldu.
Gürcistan örneðine bakýlýrsa, bunun benzerini Gürcistan iþgali ile Rusya nasýl adýmlar atacaðýný göstermiþ oldu.
Kýrým'ýn ilhakýný da bunun devamý olarak okuyoruz.
Ukrayna'nýn batý ittifakýna entegre olmasýna Rusya baþýndan itibaren rýza göstermeyeceðini ilan etti. Avrupa Birliði içinde kendine taraftar belirlemeye de devam etti.
Duruma bakýlýrsa Almanya ve Fransa'nýn tutumunu Moskova'nýn çalýþmalarýnýn sonu olarak okumamýz gerek.
ABD, Ukrayna içerisine farklý bölgesel politikalar üretmekte. Bir taraftan Ukrayna'nýn içerisindeki dengeleri Batý ittifaký lehine dönüþtürme niyetinde.
Rusyacý politikacýlara partilere açýktan baský uygulandý.
Ýþ adamlarý oligarþi aleyhinde kararlar parlamentosundan geçti.
Bunlar ABD'nin Kiev'den talebi idi.
Poroþenko tüm bunlarý sonuna kadar yapamadý. Kendisi de oligarþi temsilcisi olan Poroþenko bu dengeyi tam ABD frekanslý uygulamayý baþaramadý. Bir nedenle yeni söylemle siyasetçi olamayan bir isim siyaset meydanýna çýktý.
Zelenski eðlence sektörünün temsilcisi. Ama destekleyenleri içerisinde Poroþenko ve eski düzene karþý duran herkes vardý. Medya desteðini arkasýna aldý. Ýþ adamlarýndan maddi destek elde etti. Reytingi yüksek idi. Beklentiler yüksek idi.
Simdi reytingi iniþte ve yerine farklý fraksiyonlar birleþmekte. Özellikle iþ adamlarý parlamentodan Oligarþi aleyhinde geçen karar nedeniyle ciddi direnç göstermekte.
Bu Rusya'nýn iþine yarýyor.
ABD ise Zekenski'nin eli ile tüm engelleri devrim nitelikli kararlarýn geçmesini sevinçle izliyor.
Tabii mesele sadece Ukrayna-ABD hattý üzerinden okunmamalý. Ukrayna, Rusya ve ABD arasýndaki bir kozdur.
Biden ve Putin'in Cenevre'de görüþmesi öncesi Ukrayna-Rusya hattýnda gerilim týrmandý neredeyse herkes sýcak savaþ bekliyorken konunun farklý olduðu anlaþýldý.
ABD ve Rusya, Ukrayna üzerinden gard alýyor ve birbirileri ile görüþmenin önemli olduðuna hem kendi iç kamuoylarýný hem de dünyayý ikna ediyor.
Simdi yine Putin, Biden görüþmesine hazýrlýklý gidiyor.
Tam bu sýrada Belarus lideri Lukaþenko, Ukrayna aleyhinde konuþmaya baþlýyor ve Rusya'nýn yanýnda duracaðýný ilan ediyor. Tabii bu Kremlin'in senaryosu.
Çünkü Ukrayna Belarus arasýnda kriz çýkarsa Belarus üzerinden kriz pekiþtirme yöntemi Rusya açýsýndan yeni taktik deðildir.
Dolayýsý ile yine arabulucu olmuþ olacaktýr. Yine krizi çýkaran tarafý deðil krizi dindiren taraf olacaktýr.
Belarus hattý Moskova için þimdi daha çok anlamlý hat oldu.
Ne kadar da anlamlý:
Belarus birden bire Avrupa'ya mülteci sýnýrýna dönüþüyor
ABD'nin kýta Avrupa'sýndaki sesi Polonya ile Belarus arasýnda siyasi söz davasý meydana çýkýyor.
Yani kavga tarafý sadece Moskova deðil Minsk de gözüküyor.
Bu geleneksel Rusya stratejisidir.
Þimdi yeni kriz oluþturuluyor. Yine önümüzde Putin-Biden görüþmesi beklentisi ve o görüþmeden kýrmýzý çizgiler belirlenerek sonuç çýkacaktýr.
NATO üyesi olan ülkelerin Ukrayna için savaþmayacaðý ortadadýr. NATO'nun 5. maddesi zaten þimdiki durumda bunun mümkün kýlmýyor. Ukrayna'nýn NATO üyesi olmasý için ise ortam ve Ukrayna'nýn iç dengesi hazýr deðildir.
Bu durumda aðýz dalaþý devam eder. Ve Rusya sadece ekonomik yaptýrýmlara hedef haline gelir.
Karadeniz konusu hassas bir konudur ve ýsýnmasý bölgedeki herkesi olumsuz etkiler. Türkiye'nin konuya hassas bakmasý doðaldýr.
Kimseye taraf olmaksýzýn istikrarý saðlayacak her yöntemi deðerli pozisyon olacaktýr. Þimdilik Biden-Putin görüþmesini bekleyelim. Herkes elindeki kozlarý aktifleþtirdi ve bu görüþmeye Rusya ve ABD ellerindeki yeni kozlarla gidecektir.
Ukrayna söylemlerle ve silah takviyesi ile desteklenir ve bu desteklenme devam edebilir.
Ukrayna için þu anki konjonktürde kimsenin savaþmayacaðý açýktýr.
Rusya'yý ekonomik yaptýrýmlarla dengede tutmak þimdiki dönemde mümkün gözüküyor. Ama zamana yayma yöntemi ile ABD ve Rusya kendi aralarýndaki hesaplaþma çerçevesini bir daha teyit ediyor ve bu da her iki taraf için þimdilik yeterli durum olmuþ olur.
Rusya, ABD'nin kendi çevresine yaklaþmasýna direnecek ABD ise yaklaþma konusunda bezdirmeye devam edecek.
Ukrayna, geleceðiyle ilgili stratejileri tüm bu yakýn tarihteki tecrübeleri okuyarak belirlemeli. Aksi takdirde kullanýlan taraf olarak pek fazla kazanýmlarý olmadan bu büyük oyunun içerisinden çýkmýþ olur.
