Hâlihazırda, Ukrayna ve Rusya savaşı üzerinde, çokça yorumlar mevcut. Tarafların haklılık payı konuşulurken, bu veya diğer tarafın argümanları üzerinden analizler yapılırken; Rusya veya Ukrayna'nın çöküşü konulu analizleri meydanda esas ana başlık olarak devredeyken, gerçekte olan ise başka şeylerdir.
Rusya kendi milli devlet varlığını koruma alt yapılı stratejilerini devreye soktu. Ekonomik olarak dayatılan ambargo karşılığında, kendi alternatif senaryosunu beyan etti. Yakın vadede zorlukları kaçınılmazdır. Batının Putin'i devre dışı bırakma niyetleri şimdilik tutmayacak. Rusya toplumunu, özellikle Ruslara yönelik okumaları yanlış ana başlıklara dayanmakta. Ruslara dayatma ters tepebiliyor ve şimdi bunu artık görebiliyoruz. Rusya yeni dünyaya ile yeni müttefiklerle işlemek için yeni yol arayışında. Kendini her daim Avrupa ve Asya olarak tanımlayan Rusya; Hindistan, Çin, Türkiye ve Arap dünyası ile yeni ilişkiler ağı kurma peşinde. Şimdiye kadar batı ile partner olan Rusya, yeni partnerleri anlamak ve çalışmak için tüm beyin merkezlerini çalıştırmakta. Rusya toplumu şimdilik keskin ikiye bölünmüşlük içinde değil. Evet itiraz sesleri vardır, ama tarihi gidişatlarını değiştirecek güç ve nitelikte değildir.
ABD ve Çin arasındaki orta vadede olacaklar veya olması mümkün gözükenleri de bu tablonun esas merkezinde tutmakta yarar vardır. Savaş enstrüman olarak haritalar ve siyasi tarihin seyri açısından gerekliydi ve maalesef bunu icra edenlerin gücü, sonuna kadar yetmez ise savaşın sınırları genişleyebilir.
Avrupa ekonomik olarak büyük buhran ile karşı karşıya kalacak. Çoğu eksperlere göre, iki sene sonra tüm Avrupa başka siyasi olaylara şahit olacaktır. İsrail ayrıca analiz edilmeli.
Pakistan üzerine siyasi gerilim senaryoları devreye girmiş durumda. Pakistan Başbakanı oyunun adresini, ABD olarak gösterdi. Esasında açıkça görünen durum idi.
Ukrayna konusunda ilginç yorumlar da var. Meydanda sadece Zelenski ve Porosenko'nun olması ilgi çekiyor. Biden'ın "Ukrayna'da Yahudi kökenli başkan var. Rusya'nın Neonazi iddiaları bu sebepten mümkün değil" demesi de başka bir hikâye başlığıdır.
Aylar önce yine Rusya karşıtı etnik Ukraynalı siyasilerden biri, ilginç yorum yapmıştı: "Zelenski'nin iktidara getirilmesi, Neonazi oyunların kamuflesi için olduğu anlaşılmıştır". İlginç olan şey; gerçekten de Ukrayna'nın 1990'lardan bu tarafa meydana çıkan; iktidar olan ve olmayan diğer siyasileri neden Zelenski ve Porosenko gibi dünya medyasının gündeminde değil? Zelenski başkan bunu anladık. Peki, Porosenko neden başkan gibi Amerikan medyasının yıldızı olarak devrede? Ukrayna'nın başka siyasileri neden Amerikan medyasının gözdesi değil? Acaba Biden, senaryosu gereği Neonazi grupların olmadığını göstermek için mi bu yol gidilmekte? Hiç kuşkusuz zamanla tüm sorulara cevaplar olacaktır.
Şimdi ise bu savaşın sonuçlarını düşünmek ve nasıl bir dünyaya kapılar açılacaktır sorusu üzerine kafa yormada yarar vardır. Ukraynalı mültecilerin göç dalgasına da iyi bakmalıyız. Avrupa için yeni bir fırsat olarak da okunmalı. Demografik yapı ve genç nüfus açısından da Afrika ve orta doğulu göçlerin yerine, Ukraynalı göçmenlerin Avrupa'ya entegresine neden daha sıcak bakıldığı açıktır. Yaşlı Avrupa için yeni kan, genç nesil fırsatı gibi de okumalar yapılmaktadır.
Avrupa içindeki savaşan yapıların kontrolünde olan savaşın merkezinde oturtmakla sadece Rusya ile savaşmış olmuyor. Hem de kendisine sorun oluşturacakları da devre dışı bırakmayı hedeflemiş olabilir.
Ama burada esas olan şey şudur: Yeni dünya tek kutuplu olmayacak. Aktörleri ise savaşın süreci ve kendi sonuçları ve kendi sistemini kurabilme kabiliyetleri belirleyecektir. Kısacası hesap bitmeden gerilim politikalarına lokal savaşlara devam edilecektir.
Korkulu olan şey ise şudur: Lokal gözüken ateşli oyunlar, küresel savaşa dönüşür mü?
