Hâlihazýrda, Ukrayna ve Rusya savaþý üzerinde, çokça yorumlar mevcut. Taraflarýn haklýlýk payý konuþulurken, bu veya diðer tarafýn argümanlarý üzerinden analizler yapýlýrken; Rusya veya Ukrayna'nýn çöküþü konulu analizleri meydanda esas ana baþlýk olarak devredeyken, gerçekte olan ise baþka þeylerdir.
Rusya kendi milli devlet varlýðýný koruma alt yapýlý stratejilerini devreye soktu. Ekonomik olarak dayatýlan ambargo karþýlýðýnda, kendi alternatif senaryosunu beyan etti. Yakýn vadede zorluklarý kaçýnýlmazdýr. Batýnýn Putin'i devre dýþý býrakma niyetleri þimdilik tutmayacak. Rusya toplumunu, özellikle Ruslara yönelik okumalarý yanlýþ ana baþlýklara dayanmakta. Ruslara dayatma ters tepebiliyor ve þimdi bunu artýk görebiliyoruz. Rusya yeni dünyaya ile yeni müttefiklerle iþlemek için yeni yol arayýþýnda. Kendini her daim Avrupa ve Asya olarak tanýmlayan Rusya; Hindistan, Çin, Türkiye ve Arap dünyasý ile yeni iliþkiler aðý kurma peþinde. Þimdiye kadar batý ile partner olan Rusya, yeni partnerleri anlamak ve çalýþmak için tüm beyin merkezlerini çalýþtýrmakta. Rusya toplumu þimdilik keskin ikiye bölünmüþlük içinde deðil. Evet itiraz sesleri vardýr, ama tarihi gidiþatlarýný deðiþtirecek güç ve nitelikte deðildir.
ABD ve Çin arasýndaki orta vadede olacaklar veya olmasý mümkün gözükenleri de bu tablonun esas merkezinde tutmakta yarar vardýr. Savaþ enstrüman olarak haritalar ve siyasi tarihin seyri açýsýndan gerekliydi ve maalesef bunu icra edenlerin gücü, sonuna kadar yetmez ise savaþýn sýnýrlarý geniþleyebilir.
Avrupa ekonomik olarak büyük buhran ile karþý karþýya kalacak. Çoðu eksperlere göre, iki sene sonra tüm Avrupa baþka siyasi olaylara þahit olacaktýr. Ýsrail ayrýca analiz edilmeli.
Pakistan üzerine siyasi gerilim senaryolarý devreye girmiþ durumda. Pakistan Baþbakaný oyunun adresini, ABD olarak gösterdi. Esasýnda açýkça görünen durum idi.
Ukrayna konusunda ilginç yorumlar da var. Meydanda sadece Zelenski ve Porosenko'nun olmasý ilgi çekiyor. Biden'ýn "Ukrayna'da Yahudi kökenli baþkan var. Rusya'nýn Neonazi iddialarý bu sebepten mümkün deðil" demesi de baþka bir hikâye baþlýðýdýr.
Aylar önce yine Rusya karþýtý etnik Ukraynalý siyasilerden biri, ilginç yorum yapmýþtý: "Zelenski'nin iktidara getirilmesi, Neonazi oyunlarýn kamuflesi için olduðu anlaþýlmýþtýr". Ýlginç olan þey; gerçekten de Ukrayna'nýn 1990'lardan bu tarafa meydana çýkan; iktidar olan ve olmayan diðer siyasileri neden Zelenski ve Porosenko gibi dünya medyasýnýn gündeminde deðil? Zelenski baþkan bunu anladýk. Peki, Porosenko neden baþkan gibi Amerikan medyasýnýn yýldýzý olarak devrede? Ukrayna'nýn baþka siyasileri neden Amerikan medyasýnýn gözdesi deðil? Acaba Biden, senaryosu gereði Neonazi gruplarýn olmadýðýný göstermek için mi bu yol gidilmekte? Hiç kuþkusuz zamanla tüm sorulara cevaplar olacaktýr.
Þimdi ise bu savaþýn sonuçlarýný düþünmek ve nasýl bir dünyaya kapýlar açýlacaktýr sorusu üzerine kafa yormada yarar vardýr. Ukraynalý mültecilerin göç dalgasýna da iyi bakmalýyýz. Avrupa için yeni bir fýrsat olarak da okunmalý. Demografik yapý ve genç nüfus açýsýndan da Afrika ve orta doðulu göçlerin yerine, Ukraynalý göçmenlerin Avrupa'ya entegresine neden daha sýcak bakýldýðý açýktýr. Yaþlý Avrupa için yeni kan, genç nesil fýrsatý gibi de okumalar yapýlmaktadýr.
Avrupa içindeki savaþan yapýlarýn kontrolünde olan savaþýn merkezinde oturtmakla sadece Rusya ile savaþmýþ olmuyor. Hem de kendisine sorun oluþturacaklarý da devre dýþý býrakmayý hedeflemiþ olabilir.
Ama burada esas olan þey þudur: Yeni dünya tek kutuplu olmayacak. Aktörleri ise savaþýn süreci ve kendi sonuçlarý ve kendi sistemini kurabilme kabiliyetleri belirleyecektir. Kýsacasý hesap bitmeden gerilim politikalarýna lokal savaþlara devam edilecektir.
Korkulu olan þey ise þudur: Lokal gözüken ateþli oyunlar, küresel savaþa dönüþür mü?
