M. Yalçýn Yýlmaz
M. Yalçýn Yýlmaz
Tüm Yazýlarý

Savaþýn bölgemize etkileri

Dünya geçen yüzyýla göre daha da küçüldü. Düþünceler, zevkler, moda etkisini hýzla gösteriyor diðer kýtalarda.

1900'lerin baþýnda Paris'te piyasaya sürülen bir plak yahut bir nota mecmuasý Ýstanbul'a birkaç ay sonra geliyordu. Romanlar, dergiler haftalar sonra ayný dilde okunabiliyordu. Tercüme meraklýsý gençler hevesle tercüme ederek romanlarý neþretmeye çalýþýyorlardý.

Komþularýmýzda olup bitenler artýk anlýk bildirimlerle telefonlarýmýza düþüyor. Savaþ görüntüleri, müzakere masalarý bizi dünyanýn sorunlarýna dahil ediyor.

Rusya Ukrayna'yý dönüþtürmek daha doðrusu kontrol etmek istiyor. ABD-Ýngiltere bloku Çin'in büyümesinden rahatsýz. AngloSaksonlar Çin'le birlikte hareket eden Rusya'yý kontrol etmek istiyorlar.

Karþýlýklý kuþatmalar ve hamleler devam edecek ancak düþünce haritalarý da renk renk kendisini gösterir bu dönemlerde. Taraflarýn birbirini tanýmlama biçimleri ve birbirleri hakkýndaki yargýlarý hakikatin önüne geçer. Sivil toplum yapýlarýyla devletlerin yörüngesini ayrýþtýrma hedefleri son derece ciddi bir kýsmýdýr bu savaþýn.

Siyasal ve toplumsal gruplar çevreden etkilenir mutlaka. Rusya'da ve Ukrayna'da olanlar/olacaklar Kafkasya'yý, Doðu Avrupa'yý, Türkiye'yi, Yunanistan'ý, Türkistan bölgesini etkileyecektir. Ýç siyasal eðilimler, liberal yapýlar, marjinal gruplar "savaþ" "güvenlik" "iþgal" vb. gündemlere nasýl tepki verecekler?

Osmanlý son döneminde milliyetçilik fikrini en son Türkler benimsemiþti. Bütün unsurlar milliyetini öne çýkarýp kendi yolunu çizmiþti. Türkçülük fikri ise Türkler tarafýndan epey geç benimsenmiþti. Çarlýk Rusya'sýnda yaþanan 1905 olaylarý sonrasý oradan ayrýlan aydýnlar yeni Türkiye'nin doðumunda etkili oldular.

Kýrým Türkü Gaspýralý Ýsmail, Azerbaycanlý Hüzeyinzade Ali, Kazanlý Yusuf Akçura, Baþkurt Zeki Velidi Togan, Kazanlý Sadri Maksudi Arsal, Kazak Musafa Çokay ve daha bir çok aydýn Hristiyanlaþtýrma/ Ruslaþtýrma politikalarýna karþý mücadele etmiþler ancak baþarýlý olamamýþlardý.

Türk modernleþmesinin bu önemli isimleri yeni Türkiye'nin rotasýnda etkili oldular ve Türk tarih yazýmýnda da aktif rol aldýlar. Tarih benzer örneklerle dolu. Fikirler ve akýmlar sýnýrlarý aþar ve komþularý da etkiler.

Ukrayna sonrasý bölgemizde güçlü devletler daha çok rol-model olacaktýr. Kafkasya ve Balkanlarýn istikrarýnda Türkiye'nin katkýsý daha da belirgin hale gelecektir.

Bugün Kuzey komþularýmýzda cereyan eden olaylarýn iç siyasetimize etkileri olacaktýr. Türkiye kamuoyu çok eksenli dünyada Türkiye'nin önemli bir rol üstlendiðini ve bölgesel güç olduðunu fark ediyor.

Bölgemizdeki kaosa bir de iç kaosun eklenmesi riski yurtsever muhalif yapýlarý da rahatsýz edecek türden. Türkiye'nin bu geçiþte güçlü, kararlý ve küresel dengelere etki eden tutumu vazgeçilmez bir fýrsat olarak görünüyor.