Orman yangýn haberi almadýðýmýz gün olmuyor artýk yaz aylarýnda. Ayný gün içinde 10'dan fazla orman yangýný bir anda çýkýyor. Rüzgârýn hýzýna ve diðer çevre þartlarýna göre bazen öyle hýzlý yayýlýyor ki yangýn, havadan ve karadan son derece geliþmiþ araçlarla ve yöntemlerle müdahale edilse bile yüzlerce binlerce hektar "yeþil vatan" bir anda küle dönüveriyor.
Canýmýz yanýyor... Göðsümüz sýkýþýyor...
Yeþiliyle, mis gibi havasýyla, kuþlarýn ötüþüyle insanýn içini geniþleten o güzelim serinlikten geriye genizlerimizi yakan, is tüten o kapkara ve ürkütücü görüntünün kalmasý felaketin boyutlarýný en acý haliyle gösteriyor.
Hele bir de aðaçlarla beraber kurttan kuþa, kelebekten kaplumbaðaya ormanýn bütün hayvanlarýnýn da acýyla can verdiðini düþünmek... Dayanýlýr gibi deðil.
KÜRESEL ISINMA YAKIYOR DÜNYAYI
Akdeniz havzasýnda bilhassa yaz aylarýnda orman yangýnlarýnýn çýkmasý her zaman olasýdýr ama son yýllarda artan hava sýcaklýðý nedeniyle ormanlarýn her zamankinden daha sýk yandýðýna þahit oluyoruz. Hemen her yaz yanýyor Ýspanya, Ýtalya, Yunanistan ve Türkiye.
Avustralya'da, Kanada'da yanan ormanlardan alanlarýn büyüklüðü nedeniyle "çevre felaketi" diye bahsediyor uzmanlar.
Bu yangýnlar sýnýr da tanýmýyor. Yunanistan Dedeaðaç'taki yangýnýn alevleri deðilse de dumanlarý çoktan sardý göðümüzü.
Orman Genel Müdürlüðü'nün yangýn kayýtlarý da gösteriyor ki Türkiye'deki orman yangýn sayýsý artarken yanan alanlar -erken ve etkin müdahale edildiði için- azalma eðiliminde.
Yangýn çýkýþ sebebinde hala insani faktörler birincil konumda. Teröre karþý verilen baþarýlý mücadelenin bir sonucu olarak artýk eskisi gibi rahatça insan öldüremeyen PKK'nýn orman yakmasý mesela. Ya da tarlayý temizlemek için anýz yakmak, piknik için ateþ yakmak, kuru otlar üzerine sigarayý atmak, cam kýrýklarý gibi alev alacak maddelerin etrafa saçýlmasý gibi ihmalkarlýklar, dikkatsizlikler, düþüncesizlikler...
Ama tüm bunlara küresel ýsýnma ve iklim deðiþikliði gerçeðini de eklemek gerekiyor mutlaka.
Temiz su azalýyor, göller nehirler kuruyor, yeraltý sularý çekiliyor ve devasa obruklar oluþuyor, üstüne bir de ormanlar yanýyor...
Kýsacýk hayatlarýmýzda kendi öznel tecrübemizle bile idrak edebildiðimiz bir olgu artýk kuraklýk ve artan hava sýcaklýðý.
Hal böyleyken, dünya uçurumdan aþaðýya doðru yuvarlanýyor gibi gelmiyor mu size de?
ATEÞ SAVAÞÇILARINA MÝNNETLE
Oysa en çok çocuklarýmýza borçluyuz. Temiz hava, temiz su, serin aðaç gölgesi borçluyuz onlara.
Tarým ve Orman Bakanlýðý'nýn hem yanan ormanlarýn yerine yenisinin yetiþtirilmesi hem de ormanlarýn yanmadan korunmasý için aldýðý tedbirler önemli. Orman yangýn müdahale araçlarýný, tekniklerini ve yöntemlerini sürekli yeniliyor Bakanlýk. Araç filosunu büyütüyor. Rakamlarý birazdan vereceðim ama evvela ateþ savaþçýlarýna teþekkür etmek istiyorum.
Daha önce arazöz kullanmýþ, orman yangýnlarýna karþý mücadele eden "ateþ savaþçýlarý" arasýnda yer almýþ bir arkadaþýmla konuþuyorduk. Yaptýðý tarif ürkütücüydü:
"Orman yangýnlarýnýn kendine özgü bir sesi, soluðu vardýr. Dipten mütemadiyen gelen çýtýrtýyla, rüzgârýn uðultusuyla yangýnýn harareti birleþir. Varlýk kazanýr. Çok büyük bir kuvvet çýkar ortaya. Ona karþý koymaya çalýþmak gerçekten zordur. Cesaret ister. "Ateþ savaþçýlarý" o yüzden isimsiz kahramanlardýr..."
Katýlmamak ne mümkün.
Kara sýnýrlarýmýzý, mavi vatanýmýzý, gök vatanýmýzý koruyan, savunan kahramanlarýmýza duyduðumuz saygýyý ve minnetin aynýsýný duyuyoruz yeþil vatanýmýzý koruyan orman iþçilerimize, itfaiyecilerimize karþý da. Haklarý ödenmez.
RAKAMLARLA YANGINLARA MÜDAHALE
Tarým ve Orman Bakanlýðýnýn güncel verileri, verilen mücadelenin büyüklüðünü ispatlýyor:
Türkiye'nin yüzde 29,6'sý, yani 23.245.000 hektarý ormanlardan oluþuyor.
2023 yýlýnda arazöz sayýmýz 1560'a, ilk müdahale aracýmýz 2453'e, iþ makinasý sayýmýz 787'ya çýkarýlmýþ.
Orman Genel Müdürlüðü (OGM) 2023'te 69 yangýn söndürme helikopteri, 22 yangýn söndürme uçaðý, 6 yönetim helikopteri ve 8 ÝHA ile orman yangýnlarýyla mücadele ediyor.
Ayrýca rezerv olarak Milli Savunma Bakanlýðý ve Ýçiþleri Bakanlýðýna ait 25 helikopter, 2 uçak ve 2 ÝHA orman yangýnlarýnda kullanýlmak üzere hazýrlanmýþtýr.
Böylelikle orman yangýnlarýna karþý hava gücümüz toplamda; 100 helikopter, 24 uçak ve 10 ÝHA sayýsýna ulaþmýþtýr.
OGM Ýlk defa kendi hava filosunu kurmuþtur. OGM envanterinde olan 5 uçaðýn 4'ü yangýn söndürme amaçlý olup 1 adeti Sayýn Cumhurbaþkanýmýzýn OTAÐ ismini verdiði insanlý keþif uçaðýdýr. Yangýnla mücadelede koordinasyon ve veri aktarýmý görevi yapmaktadýr. 2 yangýn söndürme helikopteri de bu yýl filomuza katýlmýþtýr.
Yapýmýna ilk defa 2003'te baþlanan yangýn havuz ve gölet sayýsý 2022'de 4580'e ulaþtý. 2023 sonu hedefi 4743 adet.
2022 yýlýnda 2160 adet orman yangýný çýkmýþ olup 12.799 hektar alan zarar görmüþtür. Bu yangýnlarýn 14 tanesi 100 hektardan büyük yangýnlar olarak gerçekleþmiþtir.
2023 yýlýnda 23.08.2023 itibari ile 1479 adet orman yangýný meydana gelmiþ 8607 hektar alanýn yangýndan etkilendiði öngörülmektedir. 2023 yýlýnda 100 hektardan büyük 12 orman yangýný yaþanmýþtýr. Çanakkale yangýný da bu 100 hektardan büyük yangýnlardan birisidir.
Orman yangýnlarýyla mücadelede ÝHA kullanan Avrupa'da ilk ülkeyiz. Ýlk defa 2020 yýlýnda kullanmaya baþladýðýmýz ÝHA'larýmýz yangýnlarýn tespitinde ve koordinasyonunda büyük görev üstlenmektedir. 2023 yýlýnda 10 ÝHA kullanarak çalýþmalarýmýzý yürütüyoruz. ÝHA'larýmýz ile 2020'den bu yana 3055 yangýn tespit edilmiþtir. 2023'te þu ana kadar çýkan orman ve arazi yangýnlarýnýn 439'u ÝHA'lar tarafýndan tespit edilmiþtir.
2000'lerde 40 dakika olan yangýna müdahale süremiz yapýlan teknolojik yatýrýmlar ve araç, ekipman desteði ve kalifiye personelimizin etkisiyle 2023'te 10 dakikaya inmiþtir.
Orman yangýn gönüllüsü sayýmýz 118 bine ulaþmýþtýr.
Bugüne kadar orman yangýnlarýyla mücadele ederken ne yazýk ki 136 arkadaþýmýz þehit olmuþtur.
