Yýllýk izin döneminin gelmesiyle birlikte okurlarýmýzdan da bu konuda sorular gelmeye baþladý.
Her çalýþanýn, iþ yasalarýndan doðan en önemli haklarýndan birisi de yýllýk izindir. Çalýþanlarýn yýlýn yorgunluðunu atmalarý için dinlenmeleri, bedensel ve ruhsal saðlýklarýný korumalarý, motivasyonlarýný ve iþ verimliliðini artýrmalarý amacýyla yýllýk izin hakký getirilmiþtir.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'na göre, iþçinin iþyerine girdiði günden baþlayarak, deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yýl çalýþmýþ olmasý halinde iþyerindeki kýdemine ve yaþýna göre 14-20 ve 26 günden az olmamak yýllýk ücretli izin hakký doðmaktadýr.
Ýþçilere verilecek yýllýk ücretli izin süresi, hizmet süresi;
a) Bir yýldan beþ yýla kadar (beþ yýl dahil) olanlara on dört günden,
b) Beþ yýldan fazla on beþ yýldan az olanlara yirmi günden,
c) On beþ yýl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altý günden,
az olamayacaktýr. Ancak on sekiz ve daha küçük yaþtaki iþçilerle elli ve daha yukarý yaþtaki iþçilere verilecek yýllýk ücretli izin süresi yirmi günden az olamaz.
Yer altý iþlerinde çalýþan iþçiler için bu süreler dörder gün arttýrýlarak uygulanýr.
Ýþçinin aralýklý olarak ayný iþverene ait iþyerinde çalýþmasý halinde önceki dönemin kýdem tazminatý ödenerek feshedilmiþ olmasý, izin yönünden sürelerin birleþtirilmesine engel oluþturmaz. Yine, önceki çalýþýlan sürede bir yýlý doldurmadýðý için izne hak kazanýlmayan arta kalan bakiye süreler de, iþçinin ayný iþverene ait iþyeri ya da iþyerlerindeki sonraki çalýþmalarýna eklenerek yýllýk izin hakký belirlenir.
Kamu kurum ve kuruluþlarýnda geçen hizmetlerin de ayný gerekçeyle izin hesabý yönünden birleþtirilmesi gerekir.
Bir yýldan az süre için orantýlý olarak yýllýk ücretli izin hakký doðmaz.
Yýllýk ücretli izin hakký için mutlaka bir yýlýn dolmasý gerekmektedir.
Bir yýldan az süreler için yýllýk izin hakký doðmaz.
Ýþ arama izinleri, yýllýk ücretli izin süreleri ile iç içe girmez.
Ýþ Kanunundaki bu düzenleme karþýsýnda iþçi tarafýndan ihbar önelli fesih halinde bildirim öneli ile yýllýk izin süresinin iç içe girebileceði kabul edilmektedir.
Ýþ arama izinleri, yýllýk ücretli izin süreleri ile iç içe girmez. Kanundaki bu düzenleme karþýsýnda iþçi tarafýndan ihbar önelli fesih halinde bildirim öneli ile yýllýk izin süresinin iç içe girebileceði kabul edilmektedir.
Niteliklerinden ötürü bir yýldan az süren mevsimlik veya kampanya iþlerinde çalýþanlara Ýþ Kanununun yýllýk ücretli izinlere iliþkin hükümleri uygulanmaz.
Yýllýk ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabýnda iþçilerin, ayný iþverenin bir veya çeþitli iþyerlerinde çalýþtýklarý süreler birleþtirilerek göz önüne alýnýr. Ýþten ayrýlanlarýn tekrar ayný iþyerinde çalýþmaya baþlamasý durumunda izin kýdemi devam eder.
10 gün kuralý
Yýllýk izin bir bölümü 10 günden az olmamak üzere bölümler halinde kullanýlabilir. Burada önemli olan nokta bir bölümün 10 günden az olmamasýdýr.
Yýllýk izin süreleri iþ sözleþmeleri ve toplu iþ sözleþmeleri ile artýrýlabilir.
Yýllýk izinler kullanýlýrken, izin süresine rastlayan hafta tatili ile ulusal bayram ve genel tatil günleri düþülmez.
Ýspat yükümlülüðü
Yýllýk izinlerin kullandýrýldýðý noktasýnda ispat yükü iþverene aittir. Ýþveren yýllýk izinlerin kullandýrýldýðýnýn imzalý izin defteri veya eþdeðer bir belge ile kanýtlamalýdýr.
Ýzin hakkýndan vazgeçilemez
Taraflarýn rýzasý olsa bile, yýllýk izin hakký ortadan kaldýrýlamaz ve iþçi yýllýk ücretli izin hakkýndan vazgeçemez.
Anayasal bir hak olan yýllýk ücretli izin hakkýndan vazgeçilemez.
Yýllýk izin, iþçinin dinlenme hakký olup, aralýklý çalýþmalarda önceki dönem zamanaþýmýna uðramaz veya iþçinin izin hakký iptal olmaz.
Yýllýk izin ücreti ödenmesi
Ýþ sözleþmesinin feshi halinde kullanýlmayan yýllýk izin sürelerine ait ücret iþçinin kendisine veya hak sahiplerine ödenir. Böylece, iþ sözleþmesinin feshinde kullanýlmayan yýllýk ücretli izin hakký izin alacaðýna dönüþür. Bu nedenle zamanaþýmý da, iþ sözleþmesinin feshinden itibaren iþlemeye baþlar.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 54. maddesinde, yýllýk ücretli izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabýnda iþçilerin, ayný iþverenin bir veya çeþitli iþyerlerinde çalýþtýklarý sürelerin birleþtirilerek göz önüne alýnacaðý hükme baðlanmýþtýr.
4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 59. maddesinde, iþ sözleþmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde, iþçiye kullandýrýlmayan yýllýk izin sürelerine ait ücretlerin son ücret üzerinden ödeneceði hükme baðlanmýþtýr. Yýllýk izin hakkýnýn ücrete dönüþmesi için iþ sözleþmesinin feshi þarttýr. Bu noktada iþ sözleþmesinin sona erme þeklinin bir önemi bulunmamaktadýr.
