Ülkemizde YÖK'ten önce "Üniversiteler Arasý Kurul" vardý. Üniversite Seçme ve Yerleþtirme Merkezi (ÜSYM) bu kurula baðlý olarak 1974'te faaliyetine baþladý. 12 Eylül sonrasý 2547 sayýlý kanun yürürlüðe girdi ve ÖSYM, YÖK'e baðlý bir ölçme merkezi olarak çalýþtý.
Zamanla ülkenin ihtiyaçlarý arttý. Ortaokul ve lise giriþ sýnavlarý, kamu kurumlarýnýn yükselme sýnavlarý, yabancý dil sýnavlarý, memur alým sýnavlarý, týpta uzmanlýk sýnavlarý gibi sýnav çeþitleri artýnca ÖSYM neredeyse 52 hafta sýnav yapan bir iþ yüküne ulaþtý.
2011 yýlýnda 6114 Sayýlý Kanun ve ardýndan 2018 sayýlý KHK'da ÖSYM; kamu tüzel kiþiliðine, idari ve mali özerkliðe sahip YÖK'le ilgili özel bütçeli bir kuruluþ olarak tanýmlanmýþtýr.
Mevzuat ÖSYM'ye hýzlý hareket edebileceði olanaklar tanýmýþtýr. Deprem, sel gibi afet durumlarýnda yahut acil bir sýnav ihtiyacýnda hýzlýca hareket edip 81 þehirde insan kaynaðýný koordine etme imkanlarý verilmiþtir.
Devlet bir organizasyondur ve bütün sistem mevzuatla tanýmlanmýþtýr. Bürokrasi ise günün koþullarýna göre yasama erkini ikna ederek mevzuatta güncellemeye gider. Küçük deðiþiklikler kurum içinde yönetmeliklerle halledilirken büyük deðiþiklikler kanunlarla gerçekleþtirilir.
Devlet organizasyonunda her kurumun stratejik aðýrlýðý ayný deðildir. Bazý kurumlar kritik öneme sahiptir ve bu organizasyonun en kýymetli uzuvlarýdýr.
ÖSYM, Türkiye'de 1960'larda doðan hemen herkesin hizmet aldýðý bir müessese ve her ailenin hayatýna dokunan bir tarafý var. Bu kurum FETÖ ajanlarý tarafýndan suiistimal edilmiþti. 2010 KPSS sýnavýnda karý-koca Fethullahçýlarýn yüksek puanlar almasý soruþturmalara konu olmuþ ve ardýndan kopya suçu için adli ceza yasasý çýkartýlmýþtý.
2011 yýlýnda kopya çekenlere 1 yýldan 4 yýla kadar hapis cezasý gündeme geldi ve yasalaþtý. Yasa koyucunun veya yürütmenin gerekli düzenlemeyi yapmasý için bürokrasinin alarm vermesi ve caydýrýcý önlemler almasý gerekiyor. Son KPSS sýnavýyla ilgili iddialar karþýsýnda Cumhurbaþkaný Erdoðan, Devlet Denetleme Kurulu'na talimat verdi ve inceleme baþladý. Soruþturmayý biz de dikkatle takip edeceðiz, gençlerimizin maðdur olmamasý için gayret edeceðiz.
Bu hadiselerden ders almak ve stratejik kurumlarla ilgili adýmlarý atarken bazý konularda ortak akla ulaþmamýz gerekiyor.
Stratejik kurumlara atanan yöneticilerin ne yazýk ki bir kýrmýzý kitabý yok. Evet, devletin tepesinde bir kýrmýzý kitap mevcut. Her MGK'da güncellenen ve herkesin eriþemeyeceði hassas bilgiler orada var. Ancak devlet organizasyonunda kurum yöneticilerinin karþýlaþabilecekleri tehditleri, riskleri ve fýrsatlarý belirten bir kitap mevcut deðil. Eski siyasilerin yahut bürokratlarýn hatýratlarýný okuduðumuzda bu eksikliði bariz görürüz.
Belki garip gelecek ama modern dönemde iyi yöneticilerin iyi roman okuru olduklarýný biliyorum. Roman okuyucusu meraklý ve þüphecidir. Dikkatle gözlem yapar ve karþýlaþacaðý riskleri hesap eder. Titiz roman okuru karþýsýndakinin ilk cümlelerinden meselenin nereye gideceðini kavrar ve hafýzasýna not eder. Kurgunun nasýl inþa edildiðini ve rollerin nasýl daðýtýldýðýný öngörebilir. Bulunduðu mekanýn aldýðý tehditleri önceden sezer ve teyakkuza geçer.
Bizde kuþkucu olmak hafiyelere mahsus bir meziyet diye bilinir. Oysa karþýmýzda karmaþýk yapýlar var ve kurumlarýmýz üzerinden devlet organizasyonunda derin çatlaklar oluþturmak istiyorlar. Ýyi yönetici, makamýný korumaktan çok kurumun itibarýný ve saygýnlýðýný düþünür. Onun görev tecrübesi ve hafýzasý ise artýk efsaneleþmiþ kýymetli bir kýrmýzý kitaptýr sonrakilere.
