Rusya bu tez üzerinden yeni hamlelerini dizayn etmeye başladı.
Afganistan süreci ABD'nin gerçekten bölgeden çekilmesi süreci midir?
Tabii şimdi herkes yeni teoriler üretmekte. Amerika gerçekten kaybetti mi?
Rusya kazanıyor mu?
Genel tabloya bakılırsa Amerika orta ve uzun vadede ekonomik olarak gerileme yaşayacaktır. Tabii ciddi ekonomik alt yapısı olduğu için şimdilik bunun yansımasını pek fazla vatandaşı fark edemiyor yorumları da az değil.
Afganistan ciddi maliyet yük idi. Doğru. Askerine orada kalması için ciddi para harcıyordu bu da doğru.
Peki bu sadece bedel ödemek kaçışı mı? Yoksa küresel finans imparatorluğunun Çin için alan açışı mı?
Yani derinden bakılırsa Çin'i şimdiki Çin yapan küresel finans kapitali.
Biden hem Amerika geriye döndü diye deklare etti hem de Afganistan çıkışını gerçekleştirirken eski kararı uyguladı.
Buradaki çelişki kafalarda soruları da beraberinde getirdi.
Bir taraftan Rusya'yı çevreleme politikasını hızlandıran Amerika Afganistan' dan çıkarken Rusya için yeni alan açmış oluyor.
Zaten bu sebepten buradaki derin senaryo herkesin soruları ile karşı karşıya kaldı.
Orta Asya'daki Türk devletlerinin geleceği nasıl etkilenir? Afganistan'daki yeni siyasi durum buralara sıçrar mi?
Soru üzerine soru.
Rusya, Çin, Pakistan, İran yeni sürecin aktörlerine dönüştü.
Rusya tarihsel dostu Hindistan'la ilişkilerin bozulmasını göze alarak Pakistan'la ilişki kurmaya başlayabilir. Taliban yeni dönemin siyasi geleceğini kısa vadede etkiliyor anlaşılan. Peki ne kadar sürer, istikrar yakalanır mı, bu istikrarı kim sağlayacak? Taliban talip olduğunu dile getirmekte.
Ama diğer taraftan bunu sağlayıp sağlayamayacağını da kestirmek zor. ABD söylemlerini yumuşatmaya başlattı. Aynen Rusya gibi. Lakin herkes Taliban'dan değiştiğine dair eylem beklentisinde olduğunu dile getirmekte. Tabii bu da ilişki kurmada dolaylı yöntem. Peki bir taraftan Çin tehdit diyor diğer taraftan Çin'in genişlemesi için alan açılıyor. Tabii ki Afganistan'dan çıkması işgallerin durması elzemdir. Lakin geride bırakılan coğrafyalarda nasıl bir yıkım bırakıldığına bakılırsa işgallerin durması kadar istikrarın sağlanması da hayatidir. Amerika'nın girmesi zarardı tabi ki çıkması doğrudur lakin bu çıkışların hangi yeni sürece yol açacağını da hesaplayan bir Amerika var karşımızda.
ABD kendi kamuoyuna çoğu konuları anlatamıyor. Medyasını takip ettiğimizde ciddi hesaplamaları olduğu açıktır. Başka taraftan Amerika Orta ve uzun vadede ekonomik krizlerin önüne nasıl geçebilirim sorusunun da peşinde. Çin ile kavga edenler kadar dostluk edenlerin arasındaki derin ihtilaf Amerika'nın derin sorunlarının da meydana çıkmasını tetikliyor.
O nedenle Afganistan olayı sadece Amerika'nın işgali durdurması falan değildir. Kendi iç sorunları ile zorluklar döneminin başlangıcıdır. Bu sancılı süreç herkesi etkileyecektir. Çünkü düzen kuran devre dışı kaldığı görüntüsünü verirken bozulmuş düzene de meydan açtığı açıktır.
Peki bu durum sadece Afganistan'ın meselesi değildir. Bölgenin ve dünyanın meselesidir.
Çin nasıl olacak? Genişlemesi nasıl şekillenecek? Bunun yansıması nasıl olacak? Hepsi ciddi ve cevap arayan sorulardan.
Afganistan'daki olayların özellikle orta Asya'daki yansıması ciddi sorulardandır. Nasıl şekillenir ve kimler etken güç olur?
Özellikle uyuşturucu meselesi nasıl engellenecek? Taliban bunu gerçekleştirebilecek mi?
Orta Asya zaten bu konuda muzdarip. Ve kaynağı Afganistan ayrıca radikal grupların buralara yansıması nasıl olur hepsi soru. Bu durumda güvenliği sağlamaya talip Rusya, Çin İran kim ben varım diyecektir. Bunu söyleyerek Orta Asya kim fiili olarak boy göstermeye baslar. Rusya için buralarda kolay boy göstermek şimdilik zor.
Lakin ileride başka genel durum tetiklenebilir ve bu ciddi sorunların başlangıcı olur.
