Çaðdaþ dinler tarihinde Sabataycýlar ya da bizim bildiðimizce Dönmeler gibi bir yapýlanma çok az vardýr. Sabetaycýlarýn öyküsü Kabala öðretisi doðrultusunda bir Mesih inancý efsanesidir. Önce Kabala nedir, bir göz atmakta yarar var. Ýslam'daki ebced adlý matematik tabanlý þifreleme düzenine özgü bir mantýk Kabala'da da vardýr.
Ýþte beklenen Mesih olduðu öne sürülen Sabatay Sevi 7 Temmuz 1626'da Ýzmir'de, Ýspanyol Yahudisi bir ailede dünyaya geldi. Ailesi ticaretle ilgilenirken o, ilahiyat, özellikle de mistik ve esoterik bilimlerle uðraþmayý tercih etti. Ýlk öðretmeni Haham Isaac d'Alba olmuþtu. Kabala'yý bir baþýna anlamaya baþladýðýnda yaþý daha on beþti. Dahasý on sekizine bastýðýnda kendine baðlý bir öðrenci gurubu vardý. Ailesi onun salt Kabala mistisizmiyle ilgilenmesinden þikayetçiydi. Biraz da dünya iþleriyle ilgilenmesi gerektiðine inanmýþtý. Bu yüzden onu evlendirdiler. Ancak hem bedenini hem de ruhunu temiz tutmaya yemin etmiþ olan Sevi'nin evliliði çok uzun sürmeyecekti. Boþandýktan hemen sonra ailesi onu yeniden evlendirdi. Ama deðiþen hiç bir þey olmamýþtý. Yeniden boþandý!
Sabatay Sevi, diðer Kabalistlerden farklý olarak, Mesih'in kim olduðunu kavramýþtý! Beklenen Mesih kendisiydi! Ýzmirli Hahambaþý Josef Eskapa, onu dinden afaroz etti.
Geride kendisine inanan bir çok kiþi býrakarak 1650 yýlýnda Ýzmir'den Ýstanbul'a gitti. Ýstanbul'da tanýþtýðý Abraham Yakini adýnda sahte bir haham onun adýna cemaati dolaþýyor ve beklenen Mesih olduðunu anlatýyordu. Sabatay Sevi'den etkilenenlerin sayýsý her geçen gün artmaya baþlamýþtý. Ýstanbul'daki hahamlar onu tehdit etmeye baþlayýnca tasý taraðý toplayýp Atina'ya gitti.
Zamanla Sevi Hareketi o kadar geliþti, öylesine dört bir yana yayýldý ki, Müslüman Türklerle Hýristiyan Avrupalýlar, olanlarý hayretle izliyordu.
Böylesi bir cüret sadaret makamýnýn da dikkatini çekmiþti. Neredeyse bütün Osmanlý mülkünde ondan söz ediliyordu. Sonunda Sevi, Sadaret makamýnda sorguya alýndý.
Her þeyi inkar etti sýradan bir Yahudi olduðunu söyledi. Söylentilerin Yahudierce çýkarýldýðýný öne sürdü. Kendisini sorguya çeken Ýstanbul kadýsý hak dini Ýslam'a geçmesini istedi. Bu teklifi hiç düþünmeden kabul etti! Sevi Mehmet Efendi adýný alýrken karýsý da Fatma Haným oldu. Müritlerinin çoðu da din deðiþtirdi.
O günden sonra böyle din deðiþtirenlere DÖNMELER denecekti. Dönmeler din deðiþtirdi ama fikirleri aynýydý ve hala onun Mesih olduðuna inanýyordu. Bu 30 Eylül 1675 günü, onun ölümüne kadar sürdü.
Bugün Türkiye'de hala Dönmeler olarak bilinen Sevi'nin müritleri var. Ama ne onun öðretileri doðrultusunda yaþýyor ne de ona tapýnýyorlar...
