Cenevre Ýnisiyatifi

Yol Haritasý haricinde, Ayalon-Nusseibh Ýnisiyatifi ya da "Hedef Haritasý" (Destination Map) denilen ve Ýsrail iç güvenlik servisi eski baþkaný Ami Ayalon ile Filistinli profesör ve Kudüs eski Bakaný Sari Nusseibh'in 1967'de iþgal edilen topraklarýn Filistin Devleti'ne iadesini istedikleri tek sayfalýk dilekçeli giriþimi ile çok daha önemli bir giriþim olan Cenevre Ýnisiyatifi de barýþ süreci tarihinin önemli belgeleridir. Yol Haritasý'ndan çok daha kapsamlý ve ayrýntýlý olan Cenevre Ýnisiyatifi, 2001 baþlarýnda Filistin ile Ýsrail arasýndaki görüþmelerin tamamen kesilmesinin ardýndan Ýsviçre hükûmeti himayesinde, Filistin Enformasyon Bakaný Yasir Abdurrabbih ile Ýsrail Adalet eski Bakaný Yoshie Pilline'nin öncülüðünde hazýrlanmýþ; 12 Ekim 2003'te Ürdün'de açýklanmýþ ve 1 Aralýk 2003'te yayýmlanmýþtýr.

Filistin tarafýnýn mültecilerin geri dönüþ hakkýndan vazgeçmesi karþýlýðý toprak tavizine dayanan bu deklarasyona göre Ýsrail tarafý, kutsal topraklar, Ariel ve Efrat'taki egemenliðinden vazgeçmektedir ki; bu þimdiye dek yapýlan barýþ görüþmelerinde en temel deðiþikliktir. Deklarasyonda Batý Þeria'nýn %98'i ile Gazze'nin tümünde ve Kudüs'ün Arap bölgelerinde bir Filistin devletinin kurulmasý öngörülmektedir. Gösterilen tepkilere bakýldýðýnda uluslararasý toplumun olumlu yaklaþýmýna karþýn Þaron katýlanlarý hain ve terörist ilân etmiþtir.

Deklarasyonun asýl önemli yönü, Ýsrail hükûmetinin barýþ görüþmelerinde kendisine Filistinli muhatap bulamadýðý yönündeki iddialarýnýn gerçek dýþý olduðunu göstermesidir. Ýlk defa mültecilerin geri dönüþ hakkýndan vazgeçilmesinin önerildiði bu plâna, Filistinli direniþ organizasyonlarý çok sert tepki göstermiþ ve bunu ihanet ve iþbirlikçilik olarak deðerlendirmiþlerdir. Yaser Arafat ise kendisine yakýn üç bakanýn aktif rol aldýðý bu giriþimi gayriresmî olarak desteklemiþtir.