Ermenistan’ýn son provokasyon içerikli adýmlarý, Azerbaycan’ýn sýnýrlarýný taciz içerikli tutumu, sadece iç faktör olarak yorumlanmamalý!
Paþinyan iktidara geldiðinden itibaren verdiði sözlerini tutamamakta. Ermenistan yönetimindeki Karabað Ermenileri faktörünü ortadan kaldýrmayý kendine hedef seçmiþ Paþinyan, yeniden Karabað’da savaþ ortamý retoriði ile kendine avantajlý ortam peþinde.
Kalýcý olmanýn yolunun savaþ ortamý ve toplumun milliyetçi duygularýna hitapla süsleyen Paþinyan her ne kadar da Rusya karþýtý görüntü verse de, adýmlarýnýn Rusya’nýn da çýkarlarýna uygun geldiðini açýktan görebiliyoruz.
Rusya, Kafkasya’da “Türkiye faktörünü” yýllarca istemedi. Son olaylar üzerine konjonktürel olarak yeni ortam ve durum meydana çýktý. Türkiye’nin varlýðý son 100 yýlda ilk defa fiili boyuta geçme zemini kazandý. Tabii ki Rusya için, bu arzu edilir bir durum deðil!
Ermenistan’ýn elinden kaymasýný, tam tersi daha da varlýðýný orada pekiþtirmek istediðini, Moskova hiç gizlemedi. Son olaylar üzerinden Paþinyan’ýn durmadan Azerbaycan sýnýrlarýný taciz tutumu ortaya yeni farklý boyutlu durum çýkarabilir. Savaþ ortamý, “kendisini Güney Kafkasya’daki tüm enerji projelerinden tecavüzkârlýðý nedeniyle tecrit etmiþ Ermenistan için nasýl bir yeni avantaj saðlar” sorusuna, galiba yanýt aramakta Paþinyan!
Hem verdiði pembe sözleri tutamýyor, hem de kendisinden önceki yönetimden farklý yeni durum oluþturamýyor. Ýþte mesele tam da burada saklý! Yani esasýnda burada Ermenistan “tek baþýna faktör olma” peþinde. Lakin Rusya burada ve tüm süreci kontrolü altýnda tutmakta. Paþinyan’ýn bu yöntemi, Rusya açýsýndan yeni avantajlý zemin oluþturmakta. Rusya bu durumu sonuna kadar kullanmanýn hesabýný yapmakta. Rusya, Azerbaycan’dan ordu olarak çýkarýlmýþtýr. Lakin Yukarý Karabað kozunun bunca yýllar çözülmemesinde Rusya’nýn tutumunun asýl nedeni, bu kanayan yarayý istediðinde kullanabilmesi ile alakalýdýr. Ýþte Rusya Dýþiþleri Bakaný Lavrov yeni beyanat verdi. Ve Yukarý Karabað çevresindeki iþgal edilmiþ 5 reyonun geri verilmesinden bahsediyor. Verilirse, diðer bölgelere sýnýr boyunca barýþ gücünün girmesinden bahsediyor. Bu “barýþ gücü” kýlýflý taným, Rus Ordusu anlamý taþýmaktadýr. Bu teklif Azerbaycan kamuoyu tarafýndan sýnýrlý itirazla karþýlandý. “Acaba nabýz yoklamasý olabilir mi” sorusunu da sormamýzda fayda var.
Rusya kaç gündür, Paþinyan’ýn tacizlerine adam akýllý beyanat vermiyor. Sadece Türkiye net ve sert tavýrla meydanda. Neredeyse tüm devletlerin yapmasý gerekeni, tek baþýna Türkiye yapmakta. Ne uluslararasý hukuk, ne de tarihi gerçekler, Türkiye dýþýnda kimsenin bakmadýðý konular olduðunu, bir kez daha görmekte! Azerbaycan’da, “Türkiye ile konfederasyon kurulsun” teklifleri devreye girmekte. Tabii bunun karþýtý, tam tersi beyanlarda devrede!
Geldiðimiz noktadan bakýldýðýnda, Azerbaycan’ýn seferberlik kararý ve ordunun hazýr ola getirilmesi, Ermenistan’la karþý karþýya kalýndýðýnda yeni ve adil ortamýn ortaya çýkabileceðini bize iþaret vermekte ama Azerbaycan tek baþýna Ermenistan’la karþý karþýya hiç býrakýlmadý ve bundan sonra da süreci Ermenistan üzerinden baþkalarýnýn dizayn edeceðinden kimsenin kuþkusu olmasýn. Peki, sonuç nereye götürür bizi. Azerbaycan’da savaþ yolu ile topraklarýn iþgalden azat edilmesi tutumu, en fazla üzerinde durulan tutumdur. Caydýrýcý adýmlarý ile Azerbaycan, Paþinyan’ý yönetime geldiði noktaya itekleyecek, nitekim iteklemekte. Ermenistan kamuoyundaki Paþinyan’a eleþtirilere bakýlýrsa, tutumuna kamuoyu desteðinin pek fazla olmadýðý açýktýr. Karabað üzerinden oyuna kalkýþan Paþinyan için, yeni siyasi sürecin kendisi aleyhinde pekiþen ortamý bize gösterecek. Ve bizim Paþinyan’ýn muradý kadar, Moskova’nýn muradýna odaklanarak süreci takip etmemiz gerekiyor.
