Çalışma hayatında esas olan işverenlerin kendi çalışanları ile üretim yapmasıdır. Ancak geçici iş ilişkisi kapsamında personel çalıştırılmasıdır.
Geçici iş ilişkisi 4857 sayılı İş Kanunu'nun 7'nci maddesi hüküm altına alınmıştır.
Geçici iş ilişkisinin kurulabilmesi için, yetkisi olan özel istihdam bürosundan hizmet alınması kanuni bir zorunluluktur.
"Geçici iş ilişkisi, özel istihdam bürosu aracılığıyla ya da holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir iş yerinde görevlendirme yapılmak suretiyle kurulabilir."
Özel istihdam bürosu aracılığıyla geçici iş ilişkisi kurulabilmesi için, özel istihdam bürosunun İŞKUR (Türkiye İş Kurumu) tarafından yetkisinin ve izninin verilmesi gerekmektedir.
Geçici iş ilişkisinin kurulabilmesi aşağıdaki hallerin varlığı halinde mümkündür:
a) 4857 sayılı İş Kanunu'nun 13'üncü maddesinin beşinci fıkrası ile 74'üncü maddesinde belirtilen hâllerde, işçinin askerlik hizmeti hâlinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer hâllerin varlığı halinde,
b) Mevsimlik tarım işlerinde çalışılması,
c) Ev hizmetlerinde çalışılması,
d) İşletmenin günlük işlerinden sayılmayan ve aralıklı olarak gördürülen işler,
e) İş sağlığı ve güvenliği bakımından acil olan işlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayıcı nedenlerin ortaya çıkması,
f) İşletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iş ilişkisi kurulmasını gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen şekilde artması,
g) Mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artışları.
Geçici işçi sağlama sözleşmesi, 4857 sayılı İş Kanunu'nun 13'üncü maddesinin beşinci fıkrası ile 74'üncü maddesinde belirtilen hâllerde, işçinin askerlik hizmeti hâlinde ve iş sözleşmesinin askıda kaldığı diğer haller devam ettiği sürece kurulabilir.
Mevsimlik tarım işlerinde ve ev hizmetlerinde herhangi bir süre sınırı olmadan geçici iş ilişkisi kurulabilmektedir.
Ancak diğer hallerde en fazla dört ay süreyle geçici iş ilişkisi kurulabilecektir.
Geçici işçi sağlama sözleşmesi, mevsimlik işler hariç dönemsellik arz eden iş artış durumları hariç toplam sekiz ayı geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilmektedir.
Geçici işçi çalıştıran işveren, belirtilen sürenin sonunda aynı iş için 6 ay geçmedikçe yeniden geçici işçi çalıştıramaz.
Toplu işçi çıkarılan işyerlerinde sekiz ay süresince geçici iş ilişkisi kurulamayacağı aynı maddede hüküm altına alınmıştır.
Geçici iş ilişkisinin usule uygun kurulmaması halinde ise iki risk gündeme gelmektedir.
Bunlardan ilki, anlaşma sağlanan özel istihdam bürosunun İŞKUR tarafından yetkilendirilmemiş olmasıdır.
Yetki belgesi bulunmayan özel istihdam bürosundan hizmet alan işverenlere 2024 yılında 189.245 TL cezai yaptırım uygulanmaktadır.
Usulüne uygun kurulmayan geçici iş ilişkisi, daha sonra işveren tarafından düzeltilmiş olsa dahi tespit söz konusu olduğunda yaptırım ile karşılaşılacaktır.
İkinci risk ise yetkili özel istihdam bürosundan hizmet alınsa dahi 4857 sayılı İş Kanunu'nun 7. Maddesi kapsamında geçici iş ilişkisi kurulma şartlarının yerine getirilmemesidir.
Diğer bir ifadeyle İş Kanunu'nun 7. maddedeki hususlara dikkat ederek geçici iş ilişkisinin kurulabilmesi durumunun yerine getirilmemesi halinde geçici iş ilişkisi hükümlerine uyulmadığında idari para cezaları gündeme gelebilmektedir.
Geçici iş ilişkisinin kurulabilmesi için şartları sağlanmaması durumunda 2024 yılında her işçi için 2.345 TL idari para cezası gündeme gelebilmektedir.
