Çalýþma hayatýnda esas olan iþverenlerin kendi çalýþanlarý ile üretim yapmasýdýr. Ancak geçici iþ iliþkisi kapsamýnda personel çalýþtýrýlmasýdýr.
Geçici iþ iliþkisi 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 7'nci maddesi hüküm altýna alýnmýþtýr.
Geçici iþ iliþkisinin kurulabilmesi için, yetkisi olan özel istihdam bürosundan hizmet alýnmasý kanuni bir zorunluluktur.
"Geçici iþ iliþkisi, özel istihdam bürosu aracýlýðýyla ya da holding bünyesi içinde veya ayný þirketler topluluðuna baðlý baþka bir iþ yerinde görevlendirme yapýlmak suretiyle kurulabilir."
Özel istihdam bürosu aracýlýðýyla geçici iþ iliþkisi kurulabilmesi için, özel istihdam bürosunun ÝÞKUR (Türkiye Ýþ Kurumu) tarafýndan yetkisinin ve izninin verilmesi gerekmektedir.
Geçici iþ iliþkisinin kurulabilmesi aþaðýdaki hallerin varlýðý halinde mümkündür:
a) 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 13'üncü maddesinin beþinci fýkrasý ile 74'üncü maddesinde belirtilen hâllerde, iþçinin askerlik hizmeti hâlinde ve iþ sözleþmesinin askýda kaldýðý diðer hâllerin varlýðý halinde,
b) Mevsimlik tarým iþlerinde çalýþýlmasý,
c) Ev hizmetlerinde çalýþýlmasý,
d) Ýþletmenin günlük iþlerinden sayýlmayan ve aralýklý olarak gördürülen iþler,
e) Ýþ saðlýðý ve güvenliði bakýmýndan acil olan iþlerde veya üretimi önemli ölçüde etkileyen zorlayýcý nedenlerin ortaya çýkmasý,
f) Ýþletmenin ortalama mal ve hizmet üretim kapasitesinin geçici iþ iliþkisi kurulmasýný gerektirecek ölçüde ve öngörülemeyen þekilde artmasý,
g) Mevsimlik iþler hariç dönemsellik arz eden iþ artýþlarý.
Geçici iþçi saðlama sözleþmesi, 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 13'üncü maddesinin beþinci fýkrasý ile 74'üncü maddesinde belirtilen hâllerde, iþçinin askerlik hizmeti hâlinde ve iþ sözleþmesinin askýda kaldýðý diðer haller devam ettiði sürece kurulabilir.
Mevsimlik tarým iþlerinde ve ev hizmetlerinde herhangi bir süre sýnýrý olmadan geçici iþ iliþkisi kurulabilmektedir.
Ancak diðer hallerde en fazla dört ay süreyle geçici iþ iliþkisi kurulabilecektir.
Geçici iþçi saðlama sözleþmesi, mevsimlik iþler hariç dönemsellik arz eden iþ artýþ durumlarý hariç toplam sekiz ayý geçmemek üzere en fazla iki defa yenilenebilmektedir.
Geçici iþçi çalýþtýran iþveren, belirtilen sürenin sonunda ayný iþ için 6 ay geçmedikçe yeniden geçici iþçi çalýþtýramaz.
Toplu iþçi çýkarýlan iþyerlerinde sekiz ay süresince geçici iþ iliþkisi kurulamayacaðý ayný maddede hüküm altýna alýnmýþtýr.
Geçici iþ iliþkisinin usule uygun kurulmamasý halinde ise iki risk gündeme gelmektedir.
Bunlardan ilki, anlaþma saðlanan özel istihdam bürosunun ÝÞKUR tarafýndan yetkilendirilmemiþ olmasýdýr.
Yetki belgesi bulunmayan özel istihdam bürosundan hizmet alan iþverenlere 2024 yýlýnda 189.245 TL cezai yaptýrým uygulanmaktadýr.
Usulüne uygun kurulmayan geçici iþ iliþkisi, daha sonra iþveren tarafýndan düzeltilmiþ olsa dahi tespit söz konusu olduðunda yaptýrým ile karþýlaþýlacaktýr.
Ýkinci risk ise yetkili özel istihdam bürosundan hizmet alýnsa dahi 4857 sayýlý Ýþ Kanunu'nun 7. Maddesi kapsamýnda geçici iþ iliþkisi kurulma þartlarýnýn yerine getirilmemesidir.
Diðer bir ifadeyle Ýþ Kanunu'nun 7. maddedeki hususlara dikkat ederek geçici iþ iliþkisinin kurulabilmesi durumunun yerine getirilmemesi halinde geçici iþ iliþkisi hükümlerine uyulmadýðýnda idari para cezalarý gündeme gelebilmektedir.
Geçici iþ iliþkisinin kurulabilmesi için þartlarý saðlanmamasý durumunda 2024 yýlýnda her iþçi için 2.345 TL idari para cezasý gündeme gelebilmektedir.
