Hayaldi, gerçek oluyor. Geçtiðimiz ay, önemli bir aþama daha kaydedilerek bu baþlýða bir adým daha yaklaþýlýyor. Yýllardýr gündemde olan ancak farklý 'çýkar'larý olanlarýn bölgede 'istikrarsýzlýk' yaratarak önünü kesmeye çalýþtýklarý 'o' meselede kritik aþama geçildi nihayet. O yüzden, hayaldi, gerçek oluyor.
Türkiye'nin 'doðal gaz ticaret merkezi' olmasý diye ayrýntýlandýrýlabileceðimiz ama iþin içinde 'farklý' merkez unsurlarýnýn da yer aldýðý süreçte hep konuþulan ve bu 'merkez ülke' olma niteliðini hayata geçirmede kritik öneme sahip olan 'Türkmen gazý' Azerbaycan ve Gürcistan üzerinden Türkiye'ye ulaþtýrýlmasýnda anlaþmaya varýldýðý haberi Mayýs 2024'te ajanslara düþtü. Sadece bu kadarla kalmýyor tabii ki; anlaþma 2030 yýlýna kadar Azerbaycan kaynaklarý ile Hazar kaynaklarýnýn Türkiye'ye getirilmesini içinde barýndýrýyor. 14 Mayýs 2024'te Türkiye-Azerbaycan Doðal Gaz Alanýnda Ýþ Birliði Anlaþmasý Ýmza Töreni ile atýlan imzalar tarihi önem taþýyor.
Hali hazýrdaki Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC), Bakü-Tiflis-Erzurum ve Trans-Anadolu (TANAP) boru hatlarýna ilaveten dördüncü hat Iðdýr-Nahçývan Boru Hattý eklenerek süreçte önemli bir seviye geçilmiþ oluyor. Ayrýca anlaþma, var olan TANAP ve Güney Kafkasya doðal gaz boru hatlarýnýn kapasitelerinin de artýrýlmasýný saðlýyor. Bununla da Rusya-Ukrayna çatýþmasýyla riske giren Avrupa enerji güvenliðinin saðlanmasýnda Türkiye'nin önemimi artýracak bu süreçte Hazar kaynaklarýnýn Türkiye üzerinden Avrupa'ya ulaþtýrýlmasýnda Bulgaristan ve Yunanistan'daki baðlantý kapasitelerinin geniþletilmesi üzerinde de ortak çalýþmalar yürütülüyor. Yani üç bölge, Avrupa-Kafkasya ve Orta Asya karþýlýklý baðýmlýlýk ile iliþkilerini güçlendirmiþ oluyor.
Ýþte bu bölgelerde yakýn dönemde mevzu bahis olan 'geliþmeler' bu unsurlar düþünülerek deðerlendirilmeli. Bu çalýþmalarým baþarýlý olmasýnda çýkarý olan ve olmayan ülkelerin 'ne tür' çabalara giriþtiðine/giriþeceðine bakarak bakýþ açýsýný görmek mümkün. Yani bu projeler bir tür 'turnusol kaðýdý' iþlevi görüyor. Çünkü rekabet büyük, Rusya ve Çin gibi 'alternatif' hatlar arasýnda bir 'enerji satrancý' oynanýyor; tarihteki adýyla 'great game' yani 'büyük oyun' ya da Türkçe'deki söyleyiþindeki gibi 'oyun büyük'. Ve bu oyunda Türkiye 'doðal gaz ticaret merkezi' olma vizyonuyla tarihi anlaþmalara imza atmaya devam ediyor.
Türk Devletleri Teþkilatý da bunlardan bir ve bu konu ile ilgili geliþmeler ve gelen tepkiler de bir diðer 'turnusol kaðýdý'.
