"Turan hayalimdir, etim, derimdir, Böyyük Asya nece olsa benimdir"
Güney Azerbaycan Türkü Muhammed Hüseyin Þehriyar'a ait bu dizeleri, geçtiðimiz hafta Azerbaycan seyahati dönüþü helikopter kazasýna uðrayan, 2020 yýlýnda baþlayan II. Daðlýk Karabað Savaþý'nda Azerbaycan'a desteðini açýklayan Doðu Azerbaycan Temsilcisi ve Tebriz Cuma Namazý Hatibi Ayetullah Ali Haþim okumuþtu. Azerbaycan ve Ýran arasýndaki iliþkinin olumluya döndüðü anda bu 'kaza'nýn manidar olduðu bu sözlerle bir kez daha tescillenmiþ oldu. Çünkü helikopterdekilerden sadece Ayetullah Ali Haþim deðildi bu düþüncelere sahip olan; Ýran Cumhurbaþkaný Ýbrahim Reisi de þu cümleleri sarf etmiþti baraj açýlýþýnda: 'Bundan sonra Türk devletleri ile aramýz daha iyi olacak." Bunu söyleyen Ýran Cumhurbaþkaný'ndan bir gün sonra Ýran Cumhurbaþkanlýðý resmi sitesinden yapýlan teþekkür paylaþýmýnda Türk bayraðýna yer verilmeyen Ýran'a savrulma çok da tesadüf deðil sanki.
Çok deðil daha birkaç gün öncesinde 14 Mayýs'ta Türkiye ve Azerbaycan Ýran'ýn da dahil olduðu 2 milyar metreküp ilave gaz akýþý saðlanmasý hususunda bir anlaþma yapmýþtý. Denklem açýktý; Orta Asya'dan Avrupa'ya uzanan bölgedeki ülkelerin adým adým 'bütünleþme'ye gitmesi belli çevrelerce o kadar da hoþ karþýlanmýyordu. Ne demiþtik, Rusya da Ýran limanlarý üzerinden NATO kontrolündeki Avrupa su yollarýný 'by-pass' ederek yýlda 30 milyon ton kargo ihraç etmeyi planladýðýný ilan etmiþti; yani 'dengeler' deðiþiyordu ve bu, statükonun devamýný isteyen dahili ve harici mihraklarca pek de istenmiyor olmalý ki son zamanlarsa birbiri ardý sýra 'suikast', 'helikopter kazasý' haberlerinde bir enflasyon yaþanýyor. Buna son ilave de yakýn dönemde Türkiye-Ermenistan iliþkilerinde 'dengeleri deðiþtirici' açýklamalarýyla gündeme gelen Ermenistan Baþbakaný Nikol Paþinyan ekleniyordu.
Gürcistan sýnýrýndaki Tashir þehrine giderken ayný bir hafta önce Ýran Cumhurbaþkaný ve beraberindekilerle ilgili haberde duyduðumuz o ifadeye konu oluyordu; 'helikopteri kötü hava koþullarý nedeniyle acil iniþe zorlandý.' Rusya ise oyuna Ermenistan Büyükelçisi Sergey Kopyrkin'i Moskova'ya geri çaðýrarak dahil oluyordu. Anlaþýlan o ki, bu 'yeni denge'ye konu olan ülkelerdeki 'statüko' taraftarlarý ile 'deðiþim' isteyenlerin kavgasýný izlemeye devam edeceðiz gibi görünüyor. Çünkü ayný günlerde 'dengeleri deðiþtirici' bir diðer hamle olan Azerbaycan'ýn giriþimiyle Kazakistan'da "Made in Turan" markasý dünyaya duyuruluyordu.
