Savaþý kaybetmiþ bir isim olarak, sadece ismine bakmamalýyýz. Hem de özellikle Batý’nýn projesinin, þimdiki aþamada Güney Kafkasya’da sekteye uðramasýna neden olan isim olarak okuma yapmalýyýz.
Paþinyan iktidara gelirken Batýlý müttefiklerinin esas desteði Rus Barýþ Gücü modelinin devreye girmemesini temin edecek isim olduðu için idi.
Barýþ Gücü modelinin neredeyse 3 yýldan fazladýr konuþulduðunu ara sýra nabýzlarýn yoklandýðýný biliyoruz. Barýþ Gücünün, Karabað kozu üzerinden devreye gireceðini ben de bir kaç defa yazmýþýmdýr. Tabii ki Lavrov’un uzun zaman önceden devreye soktuðu model olduðu için, üzerine düþünmemiz doðal idi.
Lakin durum satranç oyunundaki gibi geliþti. Oyunu Batý kurguladý ve Paþinyan üzerinden Batý güçlerinin Kafkasya’da baþ aktör olacaðý hesaplanmýþtý. Lakin Rusya bu oyunu Azerbaycan’ýn savaþ baþlatmasýna, suskunluðu ile bozmuþ oldu.
Paþinyan geliþi ile Batý’yý, Kafkasya’ya fiili olarak getirmeli idi. Lakin tam tersi oldu, Rusya geldi. Hem de NATO müttefiki Türkiye’nin gelmesine, zor olsa da ses çýkarmayarak. Ýþte Erdoðan dehasý bu olmalý. Satranç oyunu kurdu ve masada direkt taraf oldu.
Azerbaycan kamuoyunu tek kelime ile izah edersek, “Türkiye’nin yanýndadýr.” Evet, halen Rusya, Ýran ve Batý sesleri de çýkmakta. Lakin Türkiye’nin destekçisi olan kamuoyu, baskýn ve esas güçtür.
Rus Barýþ Gücü konusunda hayli tereddütler söz konusudur. Evet, hatta Rus Barýþ Gücü içinden bazý askerlerin ve komutanlarýn,” Ermeni tarafýna tarafsýzlýk ilkelerini bozarak açýktan desteðe devam ediyor”, bilgileri dolaþmakta sosyal medyada. Tabii ki burada durumu kýþkýrtma çabasý da söz konusudur. Çünkü Batý, kozlarýný kaybettiði Azerbaycan kamuoyundaki birlik ruhunun sarsýlmasýný çok istiyor. Azerbaycan Baþkaný Ýlham Aliyev’e toplumdaki desteðin sarsýlmasý için Rus Barýþ Gücü konusu ile ilgili, zaten mevcut olan olumsuz kanaatin derinleþmesi ve fiili boyuta geçmesi Moskova’nýn deðil, lakin Moskova’nýn Ermenistan’dan çekilmesini isteyen Biden ABD’sinin merak konusudur! Rusya için Karabað kozu üzerinden, Paþinyan karþýtý Ermeni gruplarýný kendi yanýna çekme çabasýnýn olduðu açýktýr. Bu durum anormal deðil. Çünkü Rusya için Ermenistan içindeki Paþinyan veya Batý karþýtý güçleri konsolide etmek için, Karabað üzerindeki oyun tek kozdur. Tabii ki iþin içinde menfaat gruplarýnýn çýkarlarý da söz konusudur. Dikkatimi çeken þey þudur. Rusya içindeki çeliþki! Putin Rusya’sý içinde, devletin farklý katmanlarýnda liberal ekibin olduðu, kimseye sýr deðil! Hatta Lavrov bile her ne kadar katý biri olarak tanýmlansa da, liberal ekibin temsilcisi ve özellikle Amerika’ya olaðanüstü sýcak bakan isimdir.
Rusya, ordu içinde bir kaç grup söz konusudur. Tabii eskiden kalan iliþkiler, þahsi iliþkiler bu coðrafyada hep belirleyici detay olmuþtur. Ermenistan’la içli dýþlý olan, Rusya Ordusu içinden isimlerin olduðu bellidir. Karabað’ýn hukuk dýþý süreç içinde nasýl bir gayrimeþru operasyonlar merkezi olduðunu, zaman zaman yazdýk bile. Silah, uyuþturucu, terör ve tabii özellikle Kelbecer altýn yataklarýnýn 30 yýldýr Rusya’daki hangi gruplarla birlikte Ermeni çetesinin ticarete dönüþtürdüðü sorusunu cevapsýz býrakmamalýyýz.
Yani burada sadece Rusya Devleti olarak deðil, “devlet içindeki menfaat gruplarýnýn hangi çýkarlarý söz konusudur” meselesi önem arz ediyor. Bu paragrafý da bir tarafa not ederek, konunun tamamýna bakmakta yarar vardýr.
Þimdi gelelim Paþinyan’ýn siyasi kurnazlýðýna! Biden gelene kadar süreyi uzatmak istiyor. “Eðer istifa ederse hayati tehlikesi söz konusu olur” diye düþünmekte. Ama seçim isterse, bu en az 6 ay zaman kazanýmýdýr. Kendisi seçilemese bile, kendisi gibi Batý ekibinin temsilcilerinden birinin devreye girmesini saðlayabileceðini hesaplamakta. Bu sadece Paþinyan’ýn hesabý gibi durmuyor. Batý ittifaký için, Paþinyan sonrasý “yeni Paþinyan profili” gerekmektedir. Rusya kendi siyasi figürünü yavaþtan benimsetmekte. Eskiden FSB eðitimi görmüþ Artur Vanetsyan, Baþbakan olarak Moskova için isimlerden biri. Tabii burada Paþinyan veya benzeri isimlerin kimliði de önemlidir. Ermenistan görünüþte kolay gözüken ama derin sular altýndan geçeceðine benzeyen siyasi girdabýn içinde. Ýster istemez bu girdap, Kuzey Kafkasya ile ilgili herkesi ilgilendirecektir. Rusya ile Türkiye arasýndaki iliþkiler ve Türkiye’nin Karabað’daki görünen ve görünmeyen fiili varlýðý süreci farklý boyuta taþýmakta. Erdoðan Türkiye’sine karþý koyma çabalarýnýn bir boyutu da, bu sebepten olacaktýr, dikkatli olalým.
