Dünya hibrit savaþýn kritik bir evresinde.
Hibrit savaþta düzenli ve düzensiz kuvvetler, terör ve suç örgütleri, sivil unsurlar bir arada. Asimetrik yöntemlerin uygulandýðý bu savaþta taraflarýn ahlaki zafiyetleri de iyice ortaya çýkýyor. Masum sivilleri hedef alan eylemler terör örgütlerine ihale ediliyor. Ödemeler kripto para ile yapýlýyor.
Moskova'nýn 20 km dýþýnda yer alan konser salonunda yaþanan terör eyleminde 143 kiþi öldü. DEAÞ'ýn üstlendiði saldýrý örgütün uluslararasý sistemdeki rolünü bir kez daha gösterdi. DEAÞ'ýn kuruluþ hikayesi malum; ancak bugün birçok DEAÞ olduðunu söyleyebiliriz.
Ukrayna ve Suriye sahasýnda yaþananlar arasýndaki baðlantý çok daha derinlere dayanýyor. 2014'ten sonra Rusya'yla hesaplaþmak için Suriye'ye Ukrayna'dan savaþçýlar gelmiþti, 2022'de ise Suriye'den Ukrayna'ya geçiþler oldu. Ayrýca çatýþma bölgelerine çok farklý rotalardan giriþler olduðu bir gerçek.
Rusya, Ukrayna sürecinde ABD ile Avrupa arasýnda çatlak yaratmak için plan yaptý ancak Avrupa'da halihazýrda siyasi kýrýlganlýklar mevcut. Avrupa siyaseti bir politika geliþtiremedi. Afrika'da etkisi kaybolan Fransa bunun hesabýný sormak için Ukrayna'ya destek vermeye baþlamýþtý. Almanya mali destekle savaþýn faturasýna katkýda bulunuyor. Polonya bir taraftan komþusuna destek verirken bir taraftan savaþýn kendisine sýçramamasý için önlem alma peþinde. Tüm bunlar olurken göçmen akýný Avrupa'yý iyice tedirgin etmiþ durumda. Bir taraftan da enerji krizi gündemi kaplamaya devam ediyor.
Moskova saldýrýlarýnýn arkasýnda kimin olduðu önemli deðil artýk. Rusya Ukrayna'yla yaþadýðý süreci operasyon olarak tanýmlýyordu artýk savaþ tanýmlamasý yaptý. Hibrit savaþýn yayýlma alanlarý geniþliyor.
Hibrit savaþýn aktörleri arasýnda enerji, maden, liman, güzergâh çatýþmalarý var. Taraflar birbirinin kuyruðuna basan hamleler yapýyor. Son yýlarda Çin'le Rusya'nýn Afrika ve Orta Doðu'da artan etkisini kýrmak için hamleler yapýlýyor. Denizyolu taþýmacýlýðý, limanlar, kara yollarý kavganýn hassas noktalarý. Aylardýr Gazze'de olup bitenleri, Yemen'e etkilerini küresel kavganýn boyutlarý içinde okumak zorundayýz.
Siyasi tarihten gelen tecrübe insanlýðýn bir felakete doðru sürüklendiðini göstermekte. Siyasi aktörleri iþlevsiz. Diplomasi iþlemiyor. Dünyanýn bu gidiþatýna dur diyebilecek devlet adamý parmakla gösterilecek kadar az.
