Dünya hibrit savaşın kritik bir evresinde.
Hibrit savaşta düzenli ve düzensiz kuvvetler, terör ve suç örgütleri, sivil unsurlar bir arada. Asimetrik yöntemlerin uygulandığı bu savaşta tarafların ahlaki zafiyetleri de iyice ortaya çıkıyor. Masum sivilleri hedef alan eylemler terör örgütlerine ihale ediliyor. Ödemeler kripto para ile yapılıyor.
Moskova'nın 20 km dışında yer alan konser salonunda yaşanan terör eyleminde 143 kişi öldü. DEAŞ'ın üstlendiği saldırı örgütün uluslararası sistemdeki rolünü bir kez daha gösterdi. DEAŞ'ın kuruluş hikayesi malum; ancak bugün birçok DEAŞ olduğunu söyleyebiliriz.
Ukrayna ve Suriye sahasında yaşananlar arasındaki bağlantı çok daha derinlere dayanıyor. 2014'ten sonra Rusya'yla hesaplaşmak için Suriye'ye Ukrayna'dan savaşçılar gelmişti, 2022'de ise Suriye'den Ukrayna'ya geçişler oldu. Ayrıca çatışma bölgelerine çok farklı rotalardan girişler olduğu bir gerçek.
Rusya, Ukrayna sürecinde ABD ile Avrupa arasında çatlak yaratmak için plan yaptı ancak Avrupa'da halihazırda siyasi kırılganlıklar mevcut. Avrupa siyaseti bir politika geliştiremedi. Afrika'da etkisi kaybolan Fransa bunun hesabını sormak için Ukrayna'ya destek vermeye başlamıştı. Almanya mali destekle savaşın faturasına katkıda bulunuyor. Polonya bir taraftan komşusuna destek verirken bir taraftan savaşın kendisine sıçramaması için önlem alma peşinde. Tüm bunlar olurken göçmen akını Avrupa'yı iyice tedirgin etmiş durumda. Bir taraftan da enerji krizi gündemi kaplamaya devam ediyor.
Moskova saldırılarının arkasında kimin olduğu önemli değil artık. Rusya Ukrayna'yla yaşadığı süreci operasyon olarak tanımlıyordu artık savaş tanımlaması yaptı. Hibrit savaşın yayılma alanları genişliyor.
Hibrit savaşın aktörleri arasında enerji, maden, liman, güzergâh çatışmaları var. Taraflar birbirinin kuyruğuna basan hamleler yapıyor. Son yılarda Çin'le Rusya'nın Afrika ve Orta Doğu'da artan etkisini kırmak için hamleler yapılıyor. Denizyolu taşımacılığı, limanlar, kara yolları kavganın hassas noktaları. Aylardır Gazze'de olup bitenleri, Yemen'e etkilerini küresel kavganın boyutları içinde okumak zorundayız.
Siyasi tarihten gelen tecrübe insanlığın bir felakete doğru sürüklendiğini göstermekte. Siyasi aktörleri işlevsiz. Diplomasi işlemiyor. Dünyanın bu gidişatına dur diyebilecek devlet adamı parmakla gösterilecek kadar az.
