Emeklilik tüm çalışanların en önemli beklentisidir.
Elbette emeklilik için gereken prim gün sayısı, yaş ve sigortalılık süresi gibi şartları da sağlamak gerekiyor. Özellikle 2000 yılından önceki dönemlerde sigortalılık bilincinin de yeterli olmamasından dolayı bir çok kişi için ya ayda 3-5 gün sigortalı yapılıyor ya da hiç sigorta bildirimi yapılmıyordu. İşte gün sayısı da bu nedenle eksik olan sigortalılar için gün sayısını tamamlamak için bazı formüller uygulanabilir.
Normal şartlarda eski yıllardaki gün boşluklarını ödenerek tamamlanması mümkün değildir.
Ancak, doğum borçlanması, askerlik borçlanması, yurtdışı borçlanması yoluyla gün sayısı arttırılabilir.
Gurbetçiye borçlanma
Yurt dışı çalışması olan gurbetçilerin eksik gün sayısını borçlanma ile tamamlaması mümkündür. Yurt dışı borçlanmalarında borçlanılacak günlük tutar, başvuru tarihinde belirlenen prime esas günlük kazanç alt ve üst sınırları arasında olmak üzere, kendilerince belirlenecek günlük kazancın %45'idir. 1 günlük borçlanma 98,10 X 0,45= 44,15 TL ve 3600 günlük borçlanma 44,15 x 3600= 158.940.- TL olacaktır. Tahakkuk ettirilen borç tutarı, tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içerisinde ödenir. Ödeme yapılan gün sayısı prim ödeme gün sayısına ve prime esas kazanca dahil edilir. Tahakkuk ettirilen prim borcunu tebligat tarihinden itibaren üç ay içerisinde ödemeyenler için yeniden başvuru şartı aranır. Borçlanmadan sonradan vazgeçenler ile yapılan borçlanma sonrasında aylık bağlanması için gerekli şartları yerine getiremeyenlere ve bunların hak sahiplerine talepleri üzerine yaptıkları ödemeler, faizsiz olarak iade edilir.
Hangi tutar üzerinden ödeme yapacağına kişi kendisi karar vermektedir. Asgari ücret yerine, daha yüksek bir tutar üzerinden yurt dışı borçlanması ödenmesi emekli aylığını da artıracaktır. Ayrıca yurtdışı hizmet borçlanılmasında söz konusu süreler 4/(b) kapsamında geçmiş sigortalılık süresi olarak kabul edilmektedir.
Dolayısıyla 1/8/2019 tarihinden itibaren yurtdışı sürelerini borçlanma talebinde bulunanların en son sigortalılık statüsüne bakılmayacaktır.
Türkiye’deki sigortalılığın başlangıç tarihinden önceki sürelerin borçlandırılması halinde, Türkiye’deki sigortalılık başlangıç tarihinden, Türkiye’de sigortalılık yok ise borçlanma tutarının tamamen ödendiği tarihten geriye götürülen sürelere ait ilgili aylara mal edilecek.
Yurt dışı borçlanmasından aylık bağlanabilmesi için; yurda kesin dönülmüş, tahakkuk ettirilen borcun tamamının ödenmiş, sosyal güvenlik kanunlarına göre aylığa hak kazanılmış ve Kuruma yazılı başvuruda bulunulmuş olması şarttır.
3201 sayılı Kanuna göre borçlanılan yurt dışı sürelerine istinaden bağlanan aylıkların kesilmesi ile Kanuna göre bağlanan aylıkların kesilmesinde farklı şartlar aranmaktadır.
Bu nedenle borçlanılan sürelere istinaden aylık bağlanırken borçlandırılmamış sözleşmeli ülke hizmetleri aylık hesabında dikkate alınmayacaktır.
Doğum borçlanması
Kadın sigortalılar ilk defa sigortalı olarak çalışmaya başladıkları tarihten sonra üç doğuma kadar, doğum tarihinden itibaren geçen en fazla iki yıllık süreleri, bu sürede adlarına prim ödenmemiş olması kaydıyla ve çocuklarının yaşaması şartıyla borçlanabilmektedir.
Bu düzenleme ile doğum nedeniyle çalıştığı işinden ayrılmak zorunda kalan kadın sigortalılara doğumdan sonra sigortasız geçirdikleri belli süreleri borçlanarak hizmet olarak değerlenme imkanı sağlanmıştır.
Bir doğum için 720 gün, iki doğum için 1.440 gün ve üç doğum için borçlanma yapılması halinde ise toplam 2.160 prim günü kazanılmış olacaktır.
Doğum borçlanması yapılırken, kişinin asgari ücret ile asgari ücretin 7,5 katı arasında dilediği tutar üzerinden borçlanma yapması mümkündür. Sigortalının kendisinin belirleyeceği günlük kazancın yüzde 32’sinin, borçlanılacak gün sayısı ile çarpılması suretiyle hesaplanır. Mevcut asgari ücret (Günlük: 98,10 TL) dikkate alındığında, 24 aylık doğum borçlanması yapan bir 4/a sigortalısı (SSK’lı), prime esas kazancı asgari ücretten seçerse, 1 günlük borçlanma 98,10 X 0,32= 31,39 TL ve 720 günlük borçlanma 31,39 x 720= 22.600,80.- TL olacaktır. Bu borcun tebliği tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekmektedir.
