Ýsrail'in Gazze'ye yaptýðý sert müdahalede sivil ölümler on bini aþarken olayýn bölgesel ve küresel sonuçlarý henüz netleþmedi.
Rusya-Ukrayna savaþýyla birlikte ABD'nin Doðu Avrupa, Baltýk ve Yunanistan üzerinde nüfuzu artmýþ hýzlý bir askeri yýðýnak baþlamýþtý. Savaþ farklý bir ülkede olsa da, etrafýnda yaþanan silahlanma dikkat çekici boyuta ulaþmýþtý.
Bugün Hamas'ýn Ýsrail'e yaptýðý saldýrýnýn üzerinden bir ay geçti. Ýsrail Hamas'la savaþmaktan ziyade sivilleri hedef alan bombalar atýyor. Dünya kamuoyundaki ilk algý deðiþti. Artýk Ýsrail'in verdiði tepki sorgulanýyor ve "etnik temizlik" "soykýrým" ifadeleri daha sýk karþýmýza çýkýyor.
Sivil toplum aktivistleri, sanatçýlar ve üniversite öðrencileri ilk günlerdeki gibi kayýtsýz deðil artýk. Ýsrail hükümetinin þiddet yanlýsý tutumu ve özellikle çocuklarýn ölümü dünya düzenini sorgulatan bir boyut kazandý.
Netanyahu ve kabinesinden gelen þiddet söylemi ABD'nin bölgeye intikalini saðladý. Aslýnda ABD Doðu Akdeniz'e demir atarak hem Tel Aviv'deki boþluðu doldurmak hem de Çin-Rusya-Ýran bloðuna karþý mesaj vermek istedi. Bundan daha iyi bir bahane olamazdý, Biden idaresindeki Washington için.
Biden bir yandan Kasým 2024 seçimleri için içerde güç toplamak istiyor ancak attýðý adýmlarýn bedeli çok yüksek.
ABD'nin üzerindeki tepkiyi hafifletmek için iki devletli çözüm söylemi ne denli gerçekçi tartýþýlýr, ancak dünya kamuoyunun ve bölgedeki nefretin artmasýný önlemek için yakýn gelecekte Netanyahu yönetimine alternatif üretmek için medyaya yön vereceði görülüyor. Eski Baþbakan Ehud Barak, Politico'ya röportaj verirken endiþesini dile getiriyor: "Kamuoyunun ses tonunu ve ruh halini dinleyin. Bu, kapalý kapýlar ardýnda biraz daha açýktýr. Avrupa kamuoyunu kaybediyoruz. Bir-iki hafta içinde Avrupa'daki hükümetleri de kaybetmeye baþlayacaðýz. Bundan bir hafta sonra ise Amerikalýlarla olan sürtüþme gün yüzüne çýkmaya baþlayacak"
Bazý Batý baþkentlerinde Ýsrail'e destek açýklamalarý devam etse bile, sokaklarda iyice artan Ýsrail tepkisi hemen herkesin dikkatini çekiyor.
Konsept deðiþimlerinde aktörlerin deðiþimi de bir zorunluluktur. Bölgede olup bitenlere raðmen Arap-Ýsrail iliþkileri kopmuþ görünmüyor. Körfez'in Ýran baskýsýndan kurtulmak için bu zemini deðerlendirdikleri bir gerçek. Ýsrail-Hamas çatýþmasý er geç son bulacak, ancak Arap liderlerle masaya oturan Netanyahu olmayacaktýr. Üstelik Netanyahu ile birlikte eskimiþ þiddet yanlýsý kabine üyelerinin de uzaklaþmasý zaruri hale geldi. Tel Aviv'de yeni bir düzenin tesisi ancak iki devletli çözüme istekli bir kabine ile mümkün olacaktýr.
Körfez baþkentlerinin Biden ve Blinken'den bir devrin sona ermesi için destek isteyecekleri görülüyor. ABD, Çin'in ticari yükseliþine ve Rusya'nýn Ýran'la birlikte sahadaki varlýðýna karþý bölgedeki partnerlerini dinlemek ve Tel Aviv'e müdahale etmek zorunda.
Türkiye siyasi liderlik boyutunda elinden geleni yapýyor. Kamuoyu tepkisini insani boyutta diri tutuyor. Ticari ürünlerin boykotu psikolojik bir baský yaratacaktýr elbette, ancak þiddet içeren kitlesel tutumlara karþý uyanýk olmak zorundayýz. Provokasyon içeren davranýþlar genellikle üçüncü ülkelerin operasyonlarýdýr. Hedef Ýsrail hükümetinin etnik temizliðini durdurmak olmalý, bunun ötesinde bir dini/milleti hedef alan þiddet eylemleri bizi zor durumda býrakacaktýr. Avrupalýlarýn geçmiþte sýklýkla yaptýðýný, Ýsrail'in bugün alenen yaptýðýný taklit edecek her türlü þiddet içeren davranýþ bize yakýþmayacaktýr.
