Böyle dedi TBMM Baþkaný Prof. Mustafa Þentop. 'Üniter yapýlarda ve cumhuriyetlerde parlamenter sistem iþlememiþtir.' tespiti de Baþkan Þentop'a ait.
Türk Parlamenterler Birliði Ýstanbul Þubesi'nin aylýk konferans serisinin ilki dün saat 11.00'de Göztepe'deki Filizi Köþk'te TBMM Baþkaný Mustafa Þentop'un 'Anayasalar ve Siyaset' konulu konferansýyla baþladý.
Yaþanan sistem tartýþmasýnýn bir anayasa tartýþmasý olduðunu ve bu tartýþmayý faydalý bulduðunu söyleyen Baþkan Þentop, anayasa tartýþmalarýnýn siyasi kaliteyi artýracaðýný, farkýndalýk oluþturacaðýný ve tartýþmalarýn doðru yere oturtulacaðýna iþaret etti.
Devletleri Fransa gibi yazýlý anayasasý bulunan ve Ýngiltere gibi yazýlý anayasasý bulunmayan devletler olarak ikiye ayýran Þentop, önemli olan anayasanýn yazýlý olmasý deðil týpký Ýngiltere'de olduðu gibi anayasal düzenin bulunmasý gerektiðine vurgu yaptý.
Anayasanýn temelde devletin kurumsal teþkilatýný belirleyen metin olduðunu ifade eden Baþkan Þentop, 'Devlet düzenini belirleyen ama temel haklarýn yer almadýðý metinler anayasadýr fakat devlet düzenini belirlemeyen metinler anayasa deðildir.' diyerek anayasalarýn devleti hukukla buluþturan metinler olduðuna dikkat çekti.
1945'ten sonra yani 2. Dünya Savaþý'ndan sonra galip devletlerin maðlup devletlere anayasa dikte ettiðini Almanya, Fransa, Ýtalya ve Japonya örnekleriyle anlattýktan sonra sözü Türkiye'ye getirdi ve 1876'dan bu yana yapýlan anayasa çalýþmalarýný ilginç anekdotlarla izah etti.
Türkiye'deki anayasalarýn da bir vesayet sistemi oluþturduðunu, seçilmiþ hükümetlerin yürütmede karþýlaþtýðý zorluklarý sürücü otomobili misaliyle anlattý.
Hani sürücü ehliyeti almak isteyenlere çift kumandalý araçlarla þoförlük öðretilir ya aynen öyle. Direksiyon sürücünün elindedir ama saðda oturan öðretici de istediði zaman araca komuta edebilir. Aracý her ne kadar þoför koltuðunda oturan kullansa da asýl kumanda saðdakindedir.
Sürücünün deðil saðdakinin dediði olur!
Buradan hareketle siyasilerin baþkanlýk sistemini arzuladýðýný, ilk kez Milli Nizam Partisi'nin baþkanlýk sistemini savunduðunu ve Demirel'in, 'Bu anayasayla devlet yönetilmez.' sözünü hatýrlattýktan sonra 1982'de yayýnlanan Forum dergisinin sistem deðerlendirmelerine ve 1988 yýlýnda kendisinin yayýn yönetmenliði yaptýðý Teklif dergisine gönderme yaparak baþkanlýk sistemi tartýþmasýnýn yeni baþlamadýðýný hatýrlattý.
2. Dünya Savaþý'ndan sonra yapýlan anayasalarýn siyasete alternatif olarak düzenlendiðini; parlamenter sistemlerin, üniter yapýlý ülkelerde ve cumhuriyetlerde saðlýklý bir þekilde iþlemediðini Fransa üzerinde durarak anlattý.
Ve 'Parlamenter sistem monarþilerin sistemidir!' diyerek manþeti attý.
Cumhuriyetler ve üniter yapýlý ülkeler için en saðlýklý sistemin baþkanlýk sistemi olduðunu ve Cumhurbaþkanlýðý Hükümet Sistemini önceki sistemle mukayese ederek anlattý.
Bir buçuk saat süren konferans verimliydi. Ancak sýra mevcut sistemi anlatmaya gelince sisteme muhalif arkadaþlarýn pek de hoþuna gitmedi.
Özetle, Baþkan Þentop'un konuþmasý doyurucu ve ikna ediciydi.
Bugünlerde Millet Ýttifaký'nýn güçlendirilmiþ parlamenter sistem çalýþmalarý gündemi meþgul ediyor.
Oysa Baþkan Þentop'un anlattýklarý kamuoyuna tam olarak yansýmýþ olsa Millet Ýttifaký'nýn parlamenter sistem çalýþmasýnýn ne kadar gereksiz olduðu anlaþýlacak ama...
