Çalışma hayatında kadınların daha fazla yer bulabilmesi ve aynı zamanda da doğum nedeniyle iş yaşamından kopmamalarının sağlanması için 2016 yılında bazı düzenlemeler yapılmıştır.
Bunlardan birisi de kadın çalışanların doğum sonrası yarım çalışma hakkıdır.
4857 sayılı İş Kanunu'nun 74'üncü maddesinde yarım çalışma hakkı hüküm altına alınmıştır.
Bilindiği gibi kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır.
Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenmektedir.
Doğum sonrası analık hâli izninin bitiminden itibaren çocuğunun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri hâlinde;
* Birinci doğumda 60 gün,
* İkinci doğumda 120 gün,
* Sonraki doğumlarda ise 180 gün,
süreyle haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum hâlinde bu sürelere otuzar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması hâlinde bu süre 360 gün olarak uygulanır.
Kadın işçinin yarım çalışmaya geçmesi işverenin inisiyatifinde olmayıp, işçinin talebine bağlıdır.
Yarım çalışma hakkını kullanmak isteyen işçinin bu durumu işverene iletmesi yeterli olacaktır. Diğer bir anlatımla, işverenin yarım çalışma talep eden kadın işçinin talebini karşılamak zorunda olduğu unutulmamalıdır.
Yarım çalışma ödeneği, analık hali izninin bitiminden itibaren haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilmiş olan kişilerin aranan şartları sağlamaları halinde çalışmadıkları süre için verilen ödeneği ifade etmektedir.
Yarım çalışma ödeneğinden yararlanmak için şu koşulların sağlanması gerekmektedir:
* İşçinin adına doğum veya evlat edinme tarihinden önceki son üç yılda en az 600 gün süre ile işsizlik sigortası primi bildirilmiş olması,
* Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar fiilen çalışılması,
* Hak sahipliğine konu olan çocuğun hayatta olması,
* Analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde en yakın İŞKUR birimine doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesiyle şahsen ya da elektronik ortamda başvurulması.
Analık hali izninin bittiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde en yakın İŞKUR birimine doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma belgesi ile başvuruda bulunulması gerekmektedir.
Başvuru, İŞKUR birimine şahsen gidilerek veya elektronik ortamda www.iskur.gov.tr adresinden yapılabilir. Mücbir sebepler dışında, başvuruda gecikilen süre doğum ve evlat edinme sonrası yarım çalışma ödeneği almaya hak kazanılan toplam süreden düşülerek ödeme yapılmaktadır.
